مریم رضایی تزنگی
مصطفی صالحی

افزایش روزافزون تعداد وسایل نقلیه شخصی بر روی تسهیلات ناکافی حمل و نقل در شهرهای بزرگ به ویژه شهر تهران مشکلات متعددی را برای شهروندان به وجود آورده است. از طرف دیگر ناکارآمدی حمل و نقلی غیرانبوه و فرسوده بودن آنها روند تردد در شبکه های حمل و نقل شهر را دچار اختلال کرده است، لذا استفاده از خودروهای مسافربر«ون» به منظور کاهش تراکم ترافیک و ارائه یک سیستم حمل و نقل عمومی غیرانبوه که ظرفیت جابه جایی مسافر نسبتا بالایی داشته و از راحتی سفر قابل توجهی برخوردار باشد یک راهکار مناسب برای کنترل و انتظام سیستم حمل و نقل غیرانبوه شهر محسوب می شود. در کنار این سیاست آنچه بیشتر مورد توجه است ضرورت آموزش و تدوین فرهنگ ترافیک به عنوان راهکار اصلی مشکل ترافیک شهر است که به برنامه ریزی شهری کمک خواهد کرد. شبکه های حمل و نقل از عوامل مهم و موثر بر پتانسیل توسعه مناطق شهری به شمار می آیند. تغییر سامانه های حمل و نقل سنتی و احداث و استفاده از شبکه جدید حمل و نقل توازن های مناطق در جذب توسعه را بر هم می زند. تاثیر شبکه قطارشهری بر پتانسیل توسعه شهری به صورت ایجاد گره های پیرامون ایستگاه هاست و بدین ترتیب ایستگاه های قطار شهری به عنوان مکان های توسعه مطرح می شوند. مهم ترین رویکرد به منظور پایداری درحمل و نقل شهری در برابر ازدحام ترافیک، دستیابی به سامانه حمل و نقل ریلی یکپارچه و هماهنگ است. شاید بتوان با بررسی نمونه هایی از کشورهای دیگر از برخی تجربه های آنها استفاده کرد. سئول با ۱۰ میلیون نفر جمعیت و بیش از ۶۰۰ کیلومتر مربع به عنوان یک شهر فشرده(متراکم ) شناخته شده که دارای۴۰۰ کیلومتر شبکه مترو است با توجه به آنکه تراکم شهری موجب افزایش آمد و شد (ترافیک) می شود با وجود ازدحام ترافیک شبکه معابر سئول، استفاده از خطوط مترو دستیابی به پایداری بیشتری را موجب شده است. در مقابل، پاریس یکی از شهر های نمونه است که خدمات ریلی مستقیم بین شهر و حومه را احداث کرده و مورد بهره برداری قرار داده است. البته ایجاد فضای شهری متناسب برای زندگی شهروندان با چشم اندازی از واحدهای مسکونی با طراحی مناسب خیابان ها، طراحی عوامل غیر محسوس خیابان شامل بلوک های ساختمانی کوتاه وبلند مرتبه، نمای ساختمان ها و... همواره موجب جذب مردم برای زندگی در پاریس شده است.

رویکردی نوین، اقتصادی و مالی، برنامه ریزی حمل و نقل