مصطفی گودرزی - استاد، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
بهزاد محبی - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

سیاست اصلی صفویان مبتنی بر ایجاد فضای باثبات داخلی و نشان دادن اقتدار حاکمیت، در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی بود. پادشاهان صفوی یکی از نشانه های اصلی این قدرت نمایی را در عرصه ساخت و تزئین بناهای باشکوه شکل داده­اند. کسب اقتدار از طریق معماری بناهای سلطنتی موجب گسترش بناهای متعدد در اصفهان و آراستن آن­ها به انواع تزیینات و اشیاء زیبا و گران بها شد. کاخ های اصفهان که برخلاف کاخ های حاکمان عثمانی در محدوده اصلی شهری و در دید عموم ساخته می شد در دو بخش داخلی و خارجی عظمت و زیبایی خود را به مخاطب نشان می دادند. مقاله حاضر که باهدف بررسی و تحلیل نقش اقتدار آفرینی کاخ­های صفوی اصفهان در دو حوزه داخلی و خارجی و با روش توصیفی – تحلیلی، به صورت مطالعه اسنادی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته، در جستجوی پاسخ به این سوال است که نقش قدرت آفرینی و اقتدار سیاسی کاخ های صفوی اصفهان به چه نحو بوده است؟ یافته های پژوهش نشان از آن دارد که بخش های بیرونی که در دید روزانه عموم مردم قرار داشت در راستای تحکیم جایگاه مردمی بوده است و با توجه به اینکه برای عامه مردم امکان بازدید از فضای داخلی بناهای درباری امکان پذیر نبود و تنها افراد نزدیک حکومتی و سفرا و سیاحان خارجی امکان ورود و مشاهده این قسمت ها را داشتند لذا بخش های مربوط به فضاهای داخلی و توجه بسیار زیاد در تزیینات آن ها در جهت نشان دادن این اقتدار به سفرا و سیاحان خارجی بوده است؛ و صفویان به این صورت، بخشی از قدرت سلطنتی خود را به نمایش می گذاشتند. این تاثیرگذاری تا حدود زیادی منجر به نتیجه دلخواه صفویان می گردید که نتیجه آن را می توان در نوشته های این بازدیدکنندگان مشاهده کرد.

صفویه, معماری, کاخ های اصفهان, اقتدار سازی, اقتدار سیاسی