ثریا حسینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته ی آگرو تکنولوژی/ فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
علی حاتمی - استادیار گروه زراعت گرایش فیزیولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
احسان اله زیدعلی - استادیار گروه زراعت گرایش علوم علف های هرز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

دور آبیاری و تراکم بوته از عوامل موثر در عملکرد محصول لوبیا میباشند. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر دور آبیاری و تراکم بر روی خصوصیات مورفولوژیکی ارقام لوبیا چشم بلبلی میباشد. این تحقیق بصورت طرح آزمایش اسپلیت اسپلیت پپلات در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار طراحی و اجرا شد. فاکتور اصلی سطوح آبیاری بصورت تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و در سه سطح شامل تیمار شاهد بدون تنش ۶۰ میلی متر و ۸۰ میلی متر اعمال شد. فاکتور فرعی اول شامل تیمار تراکم کاشت با تاخیر فاصله ی دو بوته در ردیف نیز در سه سطح شامل فاصله دو بوته ۲۰ ۱۰ و ۳۰ سانتی متر از هم و با فاصله کاشت ردیف ثابت ۳۰ سانتی بود. فاکتور فرعی دوم نیز شامل سه رقم لوبیا چشم بلبلی اصلاح شده کامران، توده محلی آبدانان و توده محلی شیروان که از مرکز کنترل و گواهی بذر سازمان جهاد کشاورزی تهیه شد، بود. در طی فصل رشد و مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی تعداد غلاف در بوته، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و طول غلاف اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر روی ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و طول غلاف در سطح احتمال یک درصد اختلاف آماری معنی داری داشت. اثر تراکم بوته و رقم بر روی همه صفات مورد مطالعه معنی دار بود. اثر متقابل تراکم بوته رقم بر روی صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و طول غلاف معنی دار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که دور آبیاری ۶۰ و ۸۰ میلی متر می تواند ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و طول غلاف به صورت معنی داری کاهش دهد. در تراکم فاصله دو بوته ۱۰ سانتی متر باعث افزایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و طول غلاف گردید، با این حال افزایش تراکم باعث افزایش ارتفاع گیاه گردید. رقم اصلاح شده کامران توانست بیشترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و طول غلاف را نشان دهد.

تراکم بوته، تنش آبی، مورفولوژیکی ، لوبیا چشم بلبلی