منصور احمدنژاد - مدیرکل امور حقوقی و قراردادهای وزارت نفت
فائزه نجفی - کارشناسی ارشد حقوق نفت و گاز

توجه به روش های عادلانه ی حل وفصل اختلافات بین شرکت های نفتی با شرکت های پیمانکار یکی از موضوعات اساسی و قابل توجه در قراردادهای نفتی است. علی رغم وجود روش های قضایی و داوری در ساختار حقوقی ایران، وزارت نفت با ابلاغ دستورالعمل حل اختلاف قراردادی به عنوان یک روش جایگزین حل وفصل اختلافات، با هدف اجتناب از طولانی شدن مدت اختلافات و جلوگیری از توقف عملیات نفتی، صلاحیت هیات حل اختلاف قراردادی را مورد شناسایی قرار داده و طرفین قراردادی را ملزم به ارجاع اختلافات خود به هیات مورد اشاره کرده است. با بررسی صلاحیت ها و اختیارات هیات یاد شده و با توجه به تصمیمات آن می توان گفت صرف نظر از شباهت های موجود در گستره ی صلاحیت و آیین رسیدگی، ماهیت حقوقی آن به ویژه از حیث ضمانت اجرا و آثار تصمیمات، متفاوت از مراجع شبه قضایی و نیز محاکم داوری است. اعتبار تصمیمات هیات، آثار و ضمانت اجرای آن و شرایط اجرای تصمیمات از سوی هر یک از طرفین قرارداد، نحوه ی اعتراض به تصمیم و طریقه ی اجرای آن دارای ابعاد حقوقی گسترده ای است. تحلیل ابعاد حقوقی تصمیمات هیات، مستلزم بررسی فرآیند رسیدگی در هیات مورد اشاره می باشد. علی رغم توجه شرکت های مختلف نفتی و پیمانکاران به رویکرد هیات حل اختلاف، برخی ایرادات حقوقی نسبت به عملکرد آن وارد شده است. نوشتار حاضر با لحاظ موارد یاد شده به بررسی ماهیت و صلاحیت هیات های حل اختلاف می پردازد. همچنین اعتبار، ضمانت اجرا و آثار حقوقی تصمیمات هیات های مورد اشاره را مورد ارزیابی قرار می دهد.

هیات حل اختلاف, ماهیت, صلاحیت, تصمیم, داوری, نفت و گاز.