مسعود حکمت - دکتری توسعه کشاورزی، شرکت مهندسین مشاور سازآب پردازان
محمود حاجیشاه - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، شرکت مهندسین مشاور سازآب پردازان
محسن زرشناس - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه شهید چمران، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، اهواز
عباس روشنی نیا - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، شرکت مهندسین مشاور سازآب پردازان
علی اکبر رکابی - کارشناس آبیاری و زهکشی، شرکت مهندسین مشاور سازآب پردازان

فعالیت تولیدی کشاورزی به عنوان اشتغال مولد همواره پیش زمینه توسعه روستایی بوده و یکی از پیش شرط های رشد جوامع محلی همواره مورد تاکید سیاست گذاران، برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان کلان اقتصادی و اجتماعی بوده است. یکی از مهمترین عواملی که می تواند آهنگ توسعه را در این جوامع تسریع بخشد، اجرای طرح های عمرانی در قالب پروژه های آبیاری و زهکشی است. این فرآیند علاوه بر اینکه موجبات گذار از کشاورزی سنتی به صنعتی را فراهم می آورد، بهره وری آب را نیز ارتقا خواهد داد. از این رو تعیین محدوده اجرای طرح ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اصلی ترین پایه و بنیان در این فرآیند، رعایت عدالت اجتماعی است؛ به نحوی که کلیه بهره-برداران از شانس برابری جهت قرار گرفتن در محدوده برخوردار باشند. با توجه به کمبود منابع آبی و خشکسالی های اخیر و مشکلات اساسی در تامین منابع مالی امکان تجهیز، نوسازی و تامین آب از شبکه های مدرن آبیاری برای کلیه اراضی مناطق میسر نیست. بنابراین تعیین محدوده طرح باید بر اساس ضوابطی انجام شود و بهترین شیوه به منظور دستیابی به این مهم، استفاده از شاخص هایی است که امکان تصمیم گیری بیطرفانه را برای مسئولین بوجود آورد. مقاله حاضر با هدف تعیین محدوده طرح های آبیاری و زهکشی بر اساس شاخص های مرکب اجتماعی – فنی، به دنبال تعیین پارامترهایی است که بر اساس اقتضائات منطقه ای تعیین و تعریف می شوند. نتایج بدست آمده نشان داد که شاخص های اجتماعی نظیر مالکیت فردی، مساحت اراضی، سابقه کشت و زرع، برخورداری طوایف از مهمترین عوامل تعیین محدوده اجرای طرح های آبیاری و زهکشی می باشند.

محدوده طرح، آبیاری و زهکشی، رمضان و هویزه، اجتماعی، شاخص های مرکب