مجتبی خلیلی زاده - استادیار گروه مهندسی عمران- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لارستان
علی اکبر میری جهرمی - کارشناس ارشد مهندسی عمران- شهرداری جهرم

مطالعه فاکتورهای هیدرولوژیک و مورفومتری حوزه های آبریز مبنای مطالعات هیدرولوژی را تشکیل می دهد. در سال های اخیر این بخش از مطالعات با استفاده از قابلیت های سیستم های اطلاعات مکانی GIS انجام می گرد. برای استخراج پارامترهای هیدرومورفولوژیک از جمله شیب، جهت جریان، تجمعی و شبکه رودخانه ها توسط GIS خطوط تراز توپوگرافی به صورت برداری (Vector) رقومی می شود و سپس در قالب یک مدل سلولی (Raster) درونیابی انجام شده و به استخراج مدل ارتفاعی رقومی (DEM) مبادرت می گردد. میزان دقت DEM و برآوردهای بعدی مبتنی بر آن در گرو دقت و انتخاب مراحل این بخش می باشد. یکی از عوامل در تهیه DEM انتخاب اندازه سلول مناسب است. در این تحقیق تاثیر اندازه سلول در استخراج پارامترهای هیدرومورفولوژیک بررسی می شود و اندازه سلول مناسب معرفی می گردد. برای این منظور حوزه آبریز مارمه که یک حوزه دشتی کوهستانی است و طیف وسیع شیب را پوشش می دهد، انتخاب و خطوط توپوگرافی از نقشه با مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ رقومی گردید. سپس با اندازه سلولهای مختلف DEM (۱۰ اندازه) تهیه شد و پارامترهای هیدرومرفولوژیک مانند شیب، جهت جریان و جریان تجمعی و همچنین پروفیل طولی آبراهه اصلی استخراج گردید. در گام بعدی شبکه آبراهه ها از نقشه جریان تجمعی استخراج و با آبراهه های نقشه کاغذی (توپوگرافی) مقایسه گردید. نتایج نشان داد اندازه شبکه سلولی ۵۰ متر در تهیه نقشه شیب، اندازه شبکه سلولی ۷۰ متر جهت ترسیم شبکه زهکشی مناسب تر بوده اما در تهیه پروفیل طولی آبراهه اندازه مشخصی از شبکه قابل تشخیص نبود.

؛DEM ، GIS، شبکه سلولی، حوزه آبریز مارمه