سعید عبداللهی خوشمردان - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
منوچهر منطقی - استاد ، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
عباس خمسه - استادیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران

زمینه و هدف: امروزه ابرپروژه های فناورانه برای دستیابی به محصولات و سیستم های پیچیده مورد  توجه قرار دارند شناسایی و مدیریت پیچیدگی در عملکرد موفق این ابرپروژه ها دارای اهمیت فراوانی است. بر این اساس، در این پژوهش به شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های پیچیدگی در ابرپروژه های فناورانه پرداخته شده است.روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، اکتشافی و از نظر نوع استفاده، پژوهشی کاربردی است که در آن از روش پژوهش کیفی و استراتژی پژوهش فراترکیب استفاده شده است. در ابتدا، تعداد ۲۱۰ متن فارسی و انگلیسی علمی معتبر بین سال های ۲۰۲۰-۲۰۰۷ شناسایی و استخراج شدند و در نهایت ۴۵ عنوان مقاله و  پایان نامه برای تحلیل انتخاب و جهت روایی پژوهش از ابزار گلین و برای پایایی از شاخص کاپا استفاده شد.یافته ها: پس از مطالعه منابع و کد گذاری اولیه، مقوله های اصلی و محوری پیچیدگی در ابرپروژه های فناورانه دسته بندی شدند و روابط بین ابعاد پیچیدگی ها با نرم افزار مکس کیو دی ای مشخص شد. بر اساس تحلیل داده ها، الگوی ابعاد پیچیدگی در ابرپروژه های فناورانه شامل چهار بعد فناوری(سخت و نرم)، ساختار(وظایف، منابع، تدارکات و زمان)، محیط(مکان جغرافیایی پروژه، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و عدم قطعیت(عدم اطمینان و پویایی) بودند.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت پیچیدگی فناوری در ابرپروژه های فناورانه به دست اندرکاران توصیه می شود که فناوری های پیوسته این حوزه را جهت شناسایی نشانه های ضعیف تغییرات فناوری ها شناسایی و رصد. نمایند.

پیچیدگی پروژه, محصولات و سیستم های پیچیده, ابرپروژه های فناورانه, رویکرد فراترکیب