عباس بهرامی - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهرکرد
احمد رضا قاسمی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد
محمد رضا نوری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد،
رحیم برزگر - استادیار گروه باغبانی دانشگاه شهرکرد

کاهش شدید منابع آب شیرین سطحی و بحرانی شدن منابع آب زیرزمینی در چند دهه ی اخیر در بیشتر مناطق کشور به عنوان مهم ترین مسائل کشور مطرح است. به همین دلیل راهکارهای مناسب جهت بهره برداری از منابع آب نا متعارف مانند آب های شور زیرزمینی، دریا و زه آب های کشاورزی می تواند به کاهش اثرات منفی کاهش منابع آب کمک کند. در این پژوهش یکی از راه های بهره برداری از منابع آب شور مورد بررسی قرار گرفت. شیرین کردن آب شور به روش تبخیر و میعان آن، به کمک انرژی خورشید جهت استفاده گیاهان (آبیاری تقطیری)، یکی از روش های ساده ترین برای تولید آب شیرین قابل استفاده در کشاورزی می باشد. در این پژوهش با اجرای سازه های پلاستیکی و پلی کربنات به بررسی تاثیر جنس و اندازه سطوح مختلف تقطیرکننده در روش آبیاری تقطیری بر عملکرد و کارایی مصرف آب در گیاه گوجه فرنگی پرداخته شد. آزمایش در ۷ تیمار و ۴ تکرار بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو نوع جنس سطح تقطیر کننده شامل صفحه ی پلاستیکی شفاف (P) و صفحه ی پلی کربنات (PC) دو جداره شفاف و سه اندازه سطح خارجی متفاوت شامل ۴۸/۰، ۷۲/۰ و ۹۶/۰ مترمربع انجام شد. جهت مقایسه نتایج یک تیمار با آبیاری قطره ای زیرسطحی (آبیاری با آب شیرین) نیز به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. در این آزمایش پارامترهای تعداد میوه، وزن تر میوه، وزن تر و خشک اندام هوایی، حجم آب شیرین تولید شده در هر تیمار، میزان نشت یونی، دمای سطح برگ و کارایی مصرف آب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد تیمار P۳ (صفحه ی پلاستیکی با سطح خارجی ۹۶/۰ متر مربع) بیشترین میزان تولید آب شیرین در طول آزمایش را به میزان ۲۱ لیتر به خود اختصاص داده است. در مقابل تیمار PC۳ (صفحه ی پلی کربنات با سطح خارج ۴۸/۰ متر مربع) کمترین میزان تولید آب شیرین را به میزان ۵/۱۶ لیتر داشته است. شفافیت تیمارهای پلاستیکی شفاف و در نتیجه عبور نور بیشتر به داخل سازه نسبت به تیمارهای پلی کربنات می تواند دلیل این تفاوت در تولید آب شیرین باشد. باتوجه به تولید بیشترین مقدار آب شیرین در تیمار P۳ بیشترین تعداد میوه، وزن تر میوه و وزن تر و خشک گیاه نیز در این تیمار مشاهده شد. در مقابل کمترین مقدار وزن تر و خشک گیاه، تعداد و وزن تر میوه در تیمار PC۳ مشاهده شد. بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب نیز به ترتیب در تیمارهای P۳ (حدود ۶۹ درصد بیشتر از تیمار شاهد) و PC۳ ( حدود ۳۶ درصد کمتر از تیمار شاهد) بدست آمد.

آبیاری تقطیری, سطوح تقطیرکننده, کارایی مصرف آب, گوجه فرنگی