محمدرضا شبان - دانشجوی مقطع دکتری علوم و مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشگاه گرگان، ایران
ابوطالب هزارجریبی - دانشیار بخش مهندسی آب، دانشگاه گرگان، ایران
محمداسماعیل اسدی - دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان، گرگان ایران
خلیل قربانی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

رشد بی سایقه تقاضا برای مصرف آب در بخش های صنعتی، شرب و کاهش میزان آب قابل استفاده در بخش کشاورزی موجب گردیده که استفاده از آب در تولید برنج کاهش یافته و این امر تولید برنج را تهدید می کند. از مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی برای انجام مطالعات مختلف از جمله انتخاب گیاه و رقم مناسب برای کاشت، تعیین بهترین مدیریت زراعی و برآورد ظرفیت تولید منطقه ای می توان استفاده نمود. هدف از این پژوهش، بررسی دقت و مقایسه مدل های ORYZA۲۰۰۰ و VSM با استفاده از تصاویر ماهواره ای در شبیه سازی عملکرد برنج تحت تیمارهای آبیاری و تراکم کاشت می باشد. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه گرگان واقع در شمال ایران در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ انجام گردید. مدیریت های آبیاری در سه سطح (آبیاری غرقاب و استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار شامل آبیاری قطره ای نواری تیپ و آبیاری بارانی کلاسیک ثابت) به عنوان عامل اصلی و تراکم کاشت در سه سطح به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. ارزیابی مقادیر شبیه سازی و اندازه گیری شده عملکرد با استفاده از مولفه های ضریب تبیین، آزمون t، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (RMSEn) انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که ضریب تبیین و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده عملکرد دانه به ترتیب ۹۱ و ۵۴/۱۱ درصد در مدل ORYZA۲۰۰۰ و در مدل VSM با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس برابر با ۶۹ و ۲۴/۷ و با استفاده از تصاویر ریز مقیاس شده (نقشه های شاخص سطح برگ حاصل از سنجنده مودیس توسط ماهواره لندست ریز مقیاس شده) برابر با ۸۶ و ۴۸/۹ درصد تعیین گردید. مدل ORYZA۲۰۰۰ عملکرد دانه را در مقایسه با مدل VSM با دقت بیشتری برآورد کرد، اگر چه مدل VSM با استفاده از تصاویر ماهواره ای ریز مقیاس شده دارای دقت قابل ملاحظه و مطلوبی بود که می توان از آن برای پشتیبانی نتایج آزمایش ها تحت شرایط مدیریت آبیاری و تراکم کشت استفاه نمود.

آبیاری, مدل ORYZA۲۰۰۰, مدل VSM, GIS, تراکم کشت