کیومرث خانبابازاده - پژوهشگر دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

ضرب المثلها سخنان کوتاه و حکمت آمیزی هستند که در میان مردم عمومیت و رواج دارند. بررسی این گونه سخنان ما را به مسائل زبانی، جامعه شناختی و حکمی در ادبیات شفاهی، آشنا میکند و فلسفه پدیدارشناختی اینگونه دانشها و ریشه بسیاری از اندرزها و دانشهای حکمی را مشخص میگرداند. با توجه به اینکه مثلها و سخنان حکمت آمیز از میان عامه مردم برخاسته اند؛ در ساختار آنها، از جانداران، گیاهان، و دیگر مصالح محیطی برای تفهیم بهتر گفتار استفاده شدهاست. به عبارت دیگر عامه مردم در گذر تاریخ، جانداران و دیگر موجودات محیط خود را نماد و رمزی از مفاهیم دانسته و آن را برای بیان سخنان تاثیرگذار، ایجاز در کلام و رسایی آن به کار گرفته اند. در این پژوهش چند جانور پرتکرار در مثل های زبان تالشی شمالی گونه عنبرانی که از جانوران در آنها برای بیان مفاهیم و یا ساخت مثل استفاده شدهاست؛ انتخاب و تحلیل شدهاند. با توجه به اینکه ادبیات زبان تالشی بیشتر جنبه شفاهی و فولکلوریک دارد و پژوهشگر خود از گویشوران تالشی زبان این روستا میباشد امثال، به صورت میدانی از میان گفتار شفاهی مردم این روستا انتخاب و بررسی میشود. به نظر میرسد؛ که کاربرد نمادین جانوران در امثال زبان تالشی به منظور تاثیر گذاری، ایجاز و بیان صریح مفاهیم و همچنین برای کمک به ساختن و درک درست آنها میباشد.

ادبیات شفاهی، ادبیات عامه، زبان تالشی ، ضرب المثلها، نمادها