مسلم خزلی - مدرس گروه عربی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه ایلام

فرهنگ ایرانی و عربی در طول تاریخ با هم در حال داد و ستد بودهاند و مضمونها و مفاهیم فرهنگی ، اجتماعی ، عقیدتی ، سیاسی ، اقتصادی بسیاری میان این دو فرهنگ غنی مبادله شده است . ادبیات و شعر یکی از بارزترین عرصه های این تبادل فرهنگی است و شاعران ایرانی عربسرا از مهم ترین عوامل انتقال فرهنگ و حکمت ایران باستان به زبان و ادبیات عربی به شمار می روند. بشار، به عنوان یکی از شاعران ایرانی عربی سرای عصر عباسی اشعار حکمی زیادی را در دیوان خود گنجانده است . به نظر می رسد در زمینه ی حکمت بشار پژوهش مستقلی انجام نگرفته است . از این رو، پژوهش حاضر بر آن است تا با تکیه بر چارچوب مبانی ادبیات تطبیقی و تحلیل اشعار حکمی بشار ریشه های ایرانی آن را بازبینی و بررسی کند و وجوه اثرپذیری او از حکمت ایران باستان را واکاوی و نقد کند. یافته ی اساسی این نوشتار در این است که بشار در اشعار حکمی خود از حکمت ایران باستان تاثیر پذیرفته است این تاثیر پذیری ممکن است نسل به نسل از طریق نیاکانش به او منتقل شده باشد یا اینکه از طریق مطالعه ی آثار ایرانی ترجمه شده به عربی صورت گرفته باشد. بنابراین ، شعر او به عنوان یکی از ناقلان حکمت ایران باستان به فرهنگ عربی عصر عباسی به شمار می آید. اثرپذیری بشار از حکمت ایران باستان در موضوعات مختلف فلسفی ، اجتماعی و اخلاقی نمود بیشتر دارد.

بشار، حکمت ، ایران باستان، شعر عربی ، عصر عباسی .