جهانفر دانشیان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرناز شریعتی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
نادیا صفوی فرد - کارشناس، موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
عبداله حسنی - کارشناس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

بررسی عوامل و تنشهای محیطی بر ترکیب اسیدهای چرب روغن سویا و شناسایی ارقام متحمل به کم آبی یکی از راهکارهای مناسب جهت اصلاح و بهبود ترکیب اسیدهای چرب روغن آن میباشد.اثر تنش کم آبی بر ویژگیهای کیفی و عملکرد روغن دانه ۱۳ ژنوتیپ سویا بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در کرج طی دو سال ارزیابی شدکه در آن آبیاری درسه سطح شامل آبیاری مطلوب، تنش متوسط و شدید بهترتیب براساس ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A بهعنوان عامل اصلی و ژنوتیپهای سویا بهعنوان عامل فرعی بودند.نتایج نشان داد که اثر سال×آبیاری×ژنوتیپ بر عملکرد روغن ،درصد روغن، اسید اولئیک، لینولنیک و آراشیدیک معنی دار بود. عملکرد روغن سویا درتنش متوسط و شدید ۲۷ و ۳۸ درصد کاهش یافت. ژنوتیپهای Saba و A۳۹۳۵×Williams با ۴۲۲ و ۴۲۷ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن را داشتند. درصد اسید پالمیتیک در تنش متوسط و شدید ۶/۲ و ۲/۱ درصد در مقایسه با آبیاری مطلوب کاهش یافت. در حالیکه اسید استئاریک درتنش متوسط و شدید با افزایش ۵/۹ و ۸/۱۰ درصد مواجه شد.درآبیاری مطلوب L۴۲۵۰۰۲ با ۰/۲۲ درصد، در تنش متوسط Century×Williams وL۴۲۵۰۰۲ با ۶/۲۴ و ۱/۲۴ درصد و در تنش شدیدSaba و L۴۲۵۰۰۲با ۱/۲۴ و ۵/۲۴ درصد از بیشترین میزان اسید اولئیک و روغن دانه بالا برخوردار بودند.در آبیاری مطلوب رقم صبا، درتنش متوسط رقم صبا و A۳۹۳۵× Williamsو در تنش شدید A۳۹۳۵× Williams بیشترین عملکرد روغن را داشتند و L۴۲۵۰۰۲ وCentury×Williams در کلیه سطوح تنش از بالاترین کیفیت روغن برخوردار بودند.

اسید چرب, درصد روغن, سویا, عملکرد روغن دانه, کم آبی