فرهاد امام جمعه - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

سنگ بنای علم راستین را چه چیزی تشکیل می دهد؟ آیا علم معرف تکرار اطلاعات دیگران است؟ آیا علم تکرار راههای رفته ی دیگران است؟ آیا علم شرطی شدن عادتی در خصوص به کارگیری یک یا چند ذهنیت یا ملاک فرضی است؟ به عقیده نگارنده علم عرفی در واقع علم نیست. علم شرطی شده و تقلیدی یگ یا چند راه و روش نه تنها علم نیست بلکه ذهنیت یا حداکثر فضلی است که می تواند به صورت مشغولیت فکری اهل بحث و مدرسه به کار آید. عالم راستین به آن مرحله ای از معرفت باید برسد که بتواند به سبک و سیاق مشهودات و تاملات خویش شهود و نگرش محققانه ی خویش را از موضوع و پدیده های مورد نظر با برهانها و ادله دارای اعتبار و روایی ارائه دهد. از این رو تصویر ها ، تحلیلها و تبیین ها و تفسیرهایی که چنین عالمی عرضه نماید به مرزها و درجات بلندی از پختگی رسیده و رنگ و بوی خامی و نارسایی نمی دهد. زیرا عالم خود شاهد موضوع شده است. هرچند که مورد توافق و علاقه ی برخی فضلای مدعی و دارای سبک شهرت یافته ی روزگار خویش نباشد. البته این شهود و نظارت بر پایه ی یک جنیه ی معرفتی و بصیرت درونی است و به قول حکما بر بنیاد چشم سر نیست بلکه بر اساس چشم دل و بصیرت حقیقی است. به علاوه اگر یک بینش علمی جامعه شناختی جانب منافع ملی جامعه را در نظر نگیرد به جز یک بازی لفظی و ذهنی خواه ابتدایی یا پیشرفته و پیچیده چه فایده ی دیگری دارد؟ اگر علم تبیین های جامع و انتقاعی مردم روزگار خود را در نظر نگیرد چگونه می تواند جهت حل مسائل ضرورت ها و نیازهای جامعه مشارکت داشته باشد؟ بدون تردید امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهم ترین روشها و سیاست های دینی برای عمران و توسعه فرهنگ در جاممعه اسلامی است. با اعمال و اجرای این روش مردم به سوی ارزش ها ، پاکی ها و خوبی ها گرایش پیدا می کنند و در مقابل از آسیب ها و آلودگی ها ، شرارت ها و بدی ها پرهیز و دوری می کنند. از این رو جامعه به سوی یک فضای سالم و منسجم و هماهنگ گه فرصت های فراوانی را برای تربیت و سعادت اجتماعی-اخلاقی مردم فراهم می کند حرکت نموده و به پیش می رود.

امر به معروف ، نهی از منکر ، رهیافت جامعه شناختی ، سیاست فرهنگی