معصومه عامریان - استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصرف بامیه، کنترل غلظت فلزات سنگین در مواد غذایی برای اطمینان از ایمنی سلامت فرد ضروری است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین و نیترات در بامیه گلخانه ای یکی از گلخانه های شهرستان کرمانشاه انجام شد.    مواد و روش ها: نمونه برداری از گلخانه کشت بامیه شهرستان کرمانشاه و طی سه مرحله با فاصله زمانی ۲ هفته ای و در مجموع با ۹ نمونه انجام گرفت. غلظت فلزات سنگین با طیف‎ سنج جذب اتمی و میزان نیترات با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج ۴۱۰ نانومتر اندازه گیری شدند. برای ارزیابی خطر مصرف سبزیجات برای سلامت انسان از شاخص ریسک بهداشتی بیماری های غیرسرطانی استفاده گردید. یافته ها: تفاوت معنی داری بین سه تاریخ برداشت بامیه با غلظت نیکل، مس، روی، آهن، کادمیوم، سرب و نیترات مشاهده شد و با افزایش میزان رشد گیاه و تعداد برداشت، غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه و نیترات کاهش یافت. بیش ترین میزان نیکل (۳۸۶/۱ میلی گرم بر کیلوگرم)، مس (۳۹۳/۱۶ میلی گرم بر کیلوگرم)، روی (۵۰۰/۵۴ میلی گرم بر کیلوگرم)، سرب (۸۸۰/۱ میلی گرم بر کیلوگرم)، آهن (۸۸۷/۱۰۵ میلی گرم بر کیلوگرم)، کادمیوم (۰۷۱۰/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) و نیترات (۰۰۰/۳۱ میلی گرم بر کیلوگرم) در برداشت اول مشاهده گردید. غلظت تمام فلزات سنگین مورد مطالعه به جز سرب، کم تر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت بود. شاخص ریسک بهداشتی برای بیماری های غیرسرطانی برای فلزات مورد مطالعه و نیترات کم تر از ۱ بود. نتیجه گیری: هیچ نگرانی در مورد بیماری های غیرسرطانی و خطر سرطان زایی مصرف فلزات سنگین در بامیه وجود ندارد. بنابراین برای مدیریت بهینه و جلوگیری از آلودگی بیشتر، مطالعه منشا و تعیین مقادیر فلزات سنگین برای آلودگی احتمالی مواد غذایی از خاک، آب و گردوغبار منطقه توصیه می شود.

شاخص ارزیابی سلامت, غیرسرطانی, سبزیجات