ابراهیم داودی دهاقانی - گروه مدیریت راهبردی و آینده پژوهی، دانشگاه جامع علوم انتظامی امین، تهران، ایران
محمدرضا قمری - گروه زبان و ادبیات، دانشگاه افسری و تربیت پلیس امام حسن مجتبی، تهران، ایران
علی اسماعیلی - گروه مرزبانی، دانشگاه افسری و تربیت پلیس امام حسن مجتبی، تهران، ایران

نزدیک بودن مرز مهران به مرکز کشور عراق و امکان تردد گروه های تروریستی، دور بودن پاسگاه های مرزی از یکدیگر، وجود میدان ها مین گذاری شده در این منطقه و حجم بالای تردد از مرز که در ایام خاصی از سال خصوصا ماه محرم و اربعین حسینی از این مرز صورت می گیرد، هریک به نوبه خود می تواند هنگ مرزی مهران را آسیب پذیر کند. هدف پژوهش حاضر شناسایی حوزه های آسیب پذیری هنگ مرزی مهران و تعیین میزان تاثیر اقدامات پدافند غیرعامل بر این آسیب پذیری است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه فرماندهان حوزه مرزبانی ناجا که سابقه خدمت در هنگ مرزی مهران و سایر هنگ های مرزی را دارند، همچنین مدیران ستادی که با آسیب پذیری های هنگ های مرزی آشنا هستند و فرماندهان گروهان ها، پاسگاه ها و پایگاه های مرزبانی استان ایلام به تعداد ۱۱۸ نفر هستند. حجم نمونه بر اساس شیوه سرشماری برابر با جامعه آماری است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. روایی محتوایی (صوری) پرسشنامه ها به تایید اساتید و خبرگان رسید. پایایی پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، ۹۱۴/۰ به دست آمد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش ۲۴ و برای مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار AMOS ویرایش ۲۰ استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد اقدامات پدافند غیرعامل در ابعاد نیروی انسانی، آسیب پذیری در تاسیسات و آسیب پذیری محیطی به ترتیب در کاهش آسیب پذیری هنگ مرزی مهران موثر هستند و ۲۷.۵ درصد از تغییرات آسیب پذیری این هنگ مربوط به پدافند غیرعامل است. همچنین تاثیر اقدامات پدافند غیرعامل بر ابعاد آسیب پذیری هنگ مرزی مهران نیز معنادار است. پس از شناسایی عوامل آسیب زا چنین نتیجه گیری حاصل شد که اقدامات پدافند غیرعامل در ابعاد پراکندگی، استتار، فریب، استحکامات و مکان یابی به ترتیب ذکرشده در کاهش آسیب پذیری هنگ مرزی مهران موثر هستند. آسیب پذیری مزبور در ابعاد نیروی انسانی، آسیب پذیری تاسیسات و آسیب پذیری محیطی توسط اقدامات پدافند غیرعامل تبیین می شود.

پدافند غیرعامل, آسیب پذیری, هنگ مرزی, مهران