مریم محمدی - دبیر آموزش و پرورش شهرستان زنجان، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش، گرایش علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور مرکز میاندوآب

کودکان استثنایی؛ کودکانی هستند که دارای دو یا چند ناتوانی جدی از قبیل ناشنوایی، نابینایی، کم توانی ذهنی، نابینایی و فلج مغزی هستند و اثرات منفی داشتن کودک با ناتوانی موجب ایجاد تنش و فشار در اعضای خانواده به ویژه مادران می شود. وجود کودک با ناتوانی، سازش یافتگی سلامت جسمی و روانی مادر را تهدید میکند و اغلب تاثیر منفی روی او میگذارد. در این راستا؛ هدف پژوهش، هبررسی رابطه حمایت اجتماعی با اضطراب اجتماعی و درماندگی روانشناختی در بین مادران کودکان استثنایی شهرستان زنجان است و پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری، شامل مادران کودکان استثنایی شهرستان زنجان به تعداد ۱۶۰ نفر انتخاب شدند. برای این پژوهش سه پرسشنامه استاندارد حمایت اجتماعی ادراک شده، اضطراب اجتماعی و درماندگی روانشناختی استفاده شدند و برای محاسبه نتایج مورد نظر و جمع آوری پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS و نرم افزار PLS و برای محاسبه روایی از روایی همگرا و واگرا استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد هر چه اضطراب اجتماعی مادران کودکان استثنایی افزایش پیدا کند، درماندگی روان شناختی آنان نیز افزایش مییابد. بنابر این، تجربه ناقص بودن فرزند در مادران کودکان استثنایی، احساس ناقص بودن ایجاد میکند و درماندگی هیجانی از قبیل اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، فقدان انرژی، پریشانی و اندوه در مادران کودکان استثنایی بیشتر از مادران دارای فرزند سالم است و قرار داشتن در شبکه اجتماعی دو طرفه با افزایش میزان حمایت اجتماعی و سبک مقابله مادران کودکان استثنایی، میتواند از بروز هیجانهای منفی و احساس درماندگی در این افراد جلوگیری کند.

حمایت اجتماعی، اضطراب اجتماعی، درماندگی روانشناختی، مادران، کودکان استثنایی، شهرستان زنجان.