ابراهیم سوری لکی - University of Guilan, Rasht, Iran
بابک ربیعی - University of Guilan, Rasht, Iran
وحید جوکار فرد - University of Guilan, Rasht, Iran
حسن مرعشی - Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی جهت استفاده در تحقیقات بعدی، در این پژوهش تنوع ژنتیکی ۶۰ ژنوتیپ کینوا وارداتی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره  در سال ۱۴۰۰ در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان  مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی های فنوتیپی ژنوتیپ­های کینوا نشان داد که تنوع نسبتا بالایی در بین آن­ها وجود داشت که در بین صفات مورد بررسی به­ترتیب صفات عملکرد دانه در بوته (۸/۴۲) و تعداد روز تا خمیری شدن دانه (۱۴/۸) بیشترین و کمترین مقدار ضریب تغییرات فنوتیپی را داشتند. ارزیابی تنوع مولکولی ژنوتیپ­ها با استفاده از ۴۰ جفت نشانگر ریزماهواره، تعداد ۱۳۶ باند چندشکل تولید کرد و میانگین تعداد آلل های موثر (۸۱/۱)، محتوای اطلاعات چندشکلی (۶۰/۰)، شاخص شانون (۵۴/۰) و تنوع ژنی نی (۴۴/۰)، وجود تنوع بالا در بین ژنوتیپ­های کینوا را مورد تایید قرار داد. نشانگرهای KAAT۰۲۷، KAAT۰۳۶، KAAT۰۴۰، KCAA۰۱۴، KGA۰۴۲، KGA۰۵۵ و KGA۰۵۹ با پنج آلل چندشکل، بیش­ترین تعداد آلل چندشکل را در بین نشانگرهای مورد استفاده داشتند. میانگین تعداد آلل­های موثر نشانگرهای­ ریزماهواره در ژنوتیپ­های کینوا ۸۱/۱ آلل بود و نشانگرهای KAAT۰۲۷ و KAAT۰۰۶ با ۷۵/۳  و ۰۸/۱ آلل، به­ترتیب بیش­ترین و کم­ترین تعداد آلل موثر را نشان دادند. تجزیه خوشه­ای با استفاده از روش UPGMA، ۶۰ ژنوتیپ کینوا را در دو زیرجمعیت با ۳۸ و ۲۲ ژنوتیپ گروه­بندی کرد. با توجه به اینکه یکی از معیارهای مهم در انتخاب نشانگرهای مناسب و سودمند، تعداد آلل موثر است، بنابراین می­توان از نشانگرهای با تعداد آلل موثر بیش­تر شامل KAAT۰۲۷، KAAT۰۳۶ و KAAT۰۴۰ (هر سه با بیش از سه آلل موثر)، برای بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ­های کینوا در پژوهش­های آتی استفاده کرد.

Cluster analysis, Microsatellite markers, Polymorphic information content, Population structure and Quinoa, تجزیه خوشه ای, ساختار جمعیت, کینوا, محتوای اطلاعات چندشکل و نشانگر ریزماهواره