مائده خموشی - گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سجاد مغفوری - گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسینعلی تاج الدین - گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

کانسار مس چاه فرسخ شمالی در توالی آتشفشانی-رسوبی نئوپروتروزوئیک-کامبرین زیرین و در بخش جنوب غربی کمربند فلززایی ترود- چاه شیرین واقع شده است. کانه زایی به صورت یک افق سولفیدی در سنگ میزبان متاولکانیکی و به صورت محدودتر در سنگ­های موسکوویت-کوارتز شیست، و واحد مرمری تشکیل شده است. کانه های هیپوژن در کانسار چاه فرسخ شمالی عبارتند از کالکوپیریت، پیریت، اسفالریت، تتراهدریت-تنانتیت، مگنتیت، پیروتیت و بورنیت و کانه های سوپرژن شامل کالکوسیت، کوولیت، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا، هماتیت، لیمونیت و گوتیت هستند. کوارتز، کلسیت، اپیدوت، سرسیت و کلریت فراوان ترین کانی های باطله می باشند. براساس مطالعات صحرایی و میکروسکوپی سه رخساره کانسنگی توده­ای، لایه ای و رگه-رگچه­ای در این کانسار تشخیص داده شده است. براساس مطالعات میانبارهای سیال بر روی کوارتزهای رخساره کانسنگ رگه- رگچه ای، میانگین دمای همگن شدن سیالات ۳۵۵ درجه سانتی گراد و میانگین شوری ۴۴/۱۲ درصد وزنی نمک طعام محاسبه شده است. مطالعات زمین شناسی، محیط تکتونیکی پشت قوسی، رخساره­های کانسنگی، کانی شناسی، ساخت و بافت، پاراژنز کانیایی غنی از مس و دماسنجی میانبارهای سیال حاکی از تشکیل کانسار چاه فرسخ شمالی در اثر فعالیت­های بروندمی زیردریایی به صورت کانسارهای سولفید توده ای آتشفشانزاد(VMS) تیپ بشی(Besshi-type) می باشد.

تیپ بشی, چاه فرسخ شمالی, رخساره های کانسنگی, سولفید توده ای آتشفشانزاد, کانهزایی