احمد اسدی محمد آیادی - گروه فیزیک، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور واحد تهران، تهران
مجتبی رحیمی - گروه فیزیک، دانشکده علوم، دانشگاه ولی‎عصر (عج)، رفسنجان، کرمان
لیلا جباری کوپایی - گروه آمار، دانشکده علوم ریاضی، دانشگاه ولی عصر (عج)، رفسنجان، کرمان

یکی از مهم‎ترین منابع پرتوزای طبیعی گاز رادن ۲۲۲Rn است که با نیمه‎عمر ۸۳/۳ روز از واپاشی رادیوم ۲۲۶Ra در زنجیره واپاشی اورانیوم ۲۳۸U در پوسته زمین تولید می‎شود. بخشی از گاز رادن در آب‎های زیرزمینی حل می‎شود و از طریق آشامیدن آب و بخشی دیگر از طریق استنشاق گاز رادن موجود در هوا ، وارد بدن می‎گردد. از مهم‎ترین خطرات غلظت بالای رادن در بدن، می‎توان به سرطان ریه و معده اشاره نمود. در این تحقیق، غلظت رادن محلول در ۴۴ نمونه آب زیرزمینی در محدوده گسل شهربابک با استفاده از آشکارساز RAD۷ اندازه‎گیری و دز جذبی موثر سالیانه برای نوزادان، کودکان و بزرگسالان محاسبه شد و از آزمون آماری t تک نمونه‎ای برای تحلیل داده‎ها استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان دادند که غلظت گاز رادن در ۵۴/۲۹ درصد از نمونه‎ها بالاتر از ۱۱ بکرل بر لیتر می‎باشد. هم چنین کمینه و بیشینه دز جذبی موثر سالیانه برای نوزادان به ترتیب ۰۰/۴۶±۰۱/۶۹ و ۱۸/۱۲۸±۵۲/۷۴۷، کودکان ۰۵/۲۲±۰۸/۳۳ و ۴۶/۶۱±۷۷/۳۵۷ و بزرگسالان ۰۷/۱۶±۱۰/۲۴ و ۷۸/۴۴±۶۸/۲۶۰ میکروسیورت بر سال به دست آمد. با توجه به نتایج، می‎توان گفت که در برخی از مناطق، پرتوگیری طبیعی افراد ناشی از گاز رادن از حد پیشنهادی تعیین شده بالاتر می‎باشد که از طریق اطلاع‎رسانی و آگاهی بخشی ساکنین این مناطق نسبت به خطرات گاز رادن، می‎توان دز جذبی موثر سالیانه را کاهش داد.

گاز رادن, دز جذبی موثر سالیانه, شهربابک, آب زیرزمینی, آشکارساز RAD۷