سمانه مصطفی پور - کارشناس ارشد چینه شناسسی و فسیل شناسی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
اکبر سهرابی - استادیار چینه شناسی و فسیل شناسی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

منطقه فسیلی مراغه در استان آذربایجان شرقی به جهت فراوانی و تنوع گونه های فسیلی مهره داران یکی از غنی ترین و با ارزشترین مناطق فسیلی جهان به شمار می آید. سازند مراغه با سن میوسن گستردگی زیادی در اطراف مراغه و دامنه سهند دارد و شامل فسیلهای متنوع مهره داران از قبیل زرافه، آهو، اسب، کرگدن، انواع گاوها، فسیل ماستادون، و ماموتها میباشد. فسیلهای زرافه که در مطالعات دیرینه بوم شناسی و دیرینه جغرافیایی از اهمیت زیادی برخوردارند، در منطقه مراغه دارای فراوانی و تنوع گونه ای زیادی میباشند. در این مطالعه فسیلهای زرافه استخراج شده از سازند مراغه آماده سازی و اندامهای حرکتی آنها مورد آنالیزهای مورفولوژیکی قرار گرفتند. با مقایسه اندامهای حرکتی فسیلهای زرافه در منطقه مراغه ارتباط فیلوژنتیکی آنها با گونه های دیگر مناطق جهان مورد بررسی قرار گرفت تا تفسیر دیرینه بوم شناسی و دیرینه جغرافیای دقیق تر و جامع تری از منطقه مورد مطالعه بدست آید. نتایج بدست آمده از آنالیزهای چند متغیره مانند PCA و آنالیزهای خوشه ای (CA)، که بر اساس داده های مورفولوژیکی اندامهای حرکتی فسیلهای زرافه در منطقه مراغه می باشد، نشانگر ارتباط مورفولوژیکی نزدیک فسیل های مراغه با مناطق کاواک دره در ترکیه، پیکرمی یونان، و اسپانیا می باشد. شباهت فسیل های مراغه با دیگر پستانداران پیکرمیایی نشان می دهد که منطقه مراغه بخشی از یک محیط اکولوژیکی بزرگ و محیط ساوانایی بیوم پیکرمین در زمان تورولین بوده است و توزیع جغرافیایی شباهت جانوران پیکرمیایی در عرض های جغرافیایی یکسان، از منطقه مراغه تا شرق منطقه مدیترانه را نشان می دهد.

مهره داران، میوسن، دیرینه جغرافیا، آنالیزهای چند متغیره، بیوم پیکرمین