مسلم یزدانی - دانش آموخته دکتری علوم زمین، گرایش آموزش، دانشگاه اشفورد، امریکا،

منطقه دیزباد بالا، جزئی از پهنه بینالود و بخشی از زون البرز، محسوب می شود که دارای برونزدهای دگرگون شده قابل توجهی، به سن کربنیفر می باشد. در کوه های البرز، سنگهای کربنیفر، به طور عمده، ردیفهایی کربناتی با تغییرات سنی از اشکوب تورنزین تا نامورین هستند. یک رویداد فرسایشی، به سن ویزئن میانی، سبب شده است تا توالیهای کربنیفر البرز ناپیوسته باشد. در دامنه جنوبی البرز، سن سنگهای کربنیفر، محدود به تورنزین- ویزئن میانی است و به نظر میرسد که خروج دامنه جنوبی البرز از آب، تا زمان پرمین به درازا کشیده باشد. بر خلاف دامنه جنوبی، در دامنه شمالی البرز، پس از فاز فرسایشی ویزئن میانی، دریا، دوباره پیشروی داشته است. نوع سنگهای کربنیفر پایینی در بیش تر نقاط ایران، کربناتهای آهکی است ولی شیلهای تیره رنگ و مارن نیز وجود دارد که حاوی انواع گوناگونی از بازوپایان، گونیاتیت، تریلوبیت، برویوزوآ و... است. رخساره سنگی و زیستی، نشان از دریاهای گرم و کم ژرفا دارد. در فرآیندهای دگرگون ساز، فشار و درجه حرارت، باعث بروز تحولاتی مانند پلیمورفیسم، تبلور مجدد و تبادل یونی میشوددر. شرایط بحرانی فشار؛ سیالات گازی، مانند مایعات، عمل میکنند و با نفوذ در شکاف سنگ ها، برفاسیس سنگ ها، اثر میگذارند. این تاثیرات ممکن است به صورت جذب در سنگ، تبادل یونی و یا دگرسان کردن سنگ و تجزیه آن، جلوه کند. توالی سنگهای پالئوزوییک ایران، کامل نیست. در توالی رسوبی این دوران، نبودهای چینهشناسی زیادی وجود دارد که ممکن است بر حسب زمان و مکان، بسیار مهم و طولانی باشند. تاثیر رویدادهای کوهزایی کالدونین و هرسینین بر سکوی پالئوزوییک ایران، بر خلاف بسیاری از نقاط جهان، محدود است و میتوانپذیرفت که ایران در پالئوزوییک در یک آرامش نسبی زمین ساختی، بسر برده است. در این جستار به بررسی رخساره های دگرگونی کربنیفر برونزد در منطقه دیزباد بالا، پرداخته می شود.

دگرگونی، کربنیفر، دیزباد بالا، پالئوزوییک، زمین ساخت، بینالود