نرگس ذاکرجعفری - دانشیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان
مهدی مختاری - کارشناس ارشد، دانشکده موسیقی، دانشگاه هنر

بازار بزرگ شهر رشت به عنوان بخشی از بافت قدیمی این شهر که به لحاظ ساختاری، مولفه های برجسته ای از بازارهای سنتیایرانی در آن قابل شناسایی اند، از ویژگی هایی برخوردار است که مختصات ویژه و قابل ملاحظه ای را برای آن رقم زده است.ساختار سنتی و متناسب با جغرافیای بومی (گیلان) این بازار، به شکلگیری عناصر فرهنگی ویژه ای دامن زده که موجب تداومو پویایی این مکان اقتصادی در میانه شهری با عناصر مدرن شده است. مسئله اصلی در این مقاله، دو موضوع را موردتوجه قرارمیدهد: الف) تداوم حیات بازار بزرگ رشت، در میان سایر عناصر مدرن پیرامونی، از چه مجرایی محقق شده و ب) حضور اینبازار در آینده شهر رشت، به چه ترتیبی قابل ترسیم است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر عناصر فرهنگی و ساختاریبازار رشت در حیات پویای آن، به عنوان یک بافت قدیمی و تاریخی، در نسبت با بافت پیرامونی آن است. این پژوهش با اتخاذروش توصیفی تحلیلی انجام شده است و داده ها نیز براساس مشاهدات میدانی، ضبط صدا و تصویر و همچنین منابعکتابخانه ای، گردآوری و مورد استفاده قرار گرفته اند. داده هایی نظیر آوازهای فروشندگان، موسیقی خیابانی (در متن بازار وخیابانهای اطراف آن) و نیز بررسی ساختار کالبدی بهعنوان نمودی از فرهنگ بومی استان گیلان، مورد توجه نگارندگان بودهاست. یافته های پژوهش نشان میدهد که مناسبات و نظم مستقر در بستر بازار بزرگ رشت، از طریق تولید عناصر فرهنگیهمسو با معیارهای بومی، قابلیت هایی را بروز میدهند که علاوهبر رونقبخشی اقتصادی، تضمین حیات بازار و پویایی فرهنگیآن را در کنار سایر عناصر مدرن و در حال تغییر شهر، به دنبال دارد. نسبت میان عناصر فرهنگی تولیدشده در متن فرهنگی ونیز بافتار سنتی بازار، نشانگر قابلیت ها و امکاناتی است که دورنمای آینده شهر را (در محدوه موردبررسی) به تولیداتدرون فرهنگی، نظیر آنچه در آوازهای فروشندگان بازار مشاهده می شود، گره میزند.

بازار رشت، آوازهای بازار، بافت تاریخی، آینده شهر