ابراهیم حسینی نوریان - دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
علی رحمانی فیروزجاه - گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران(نویسنده مسئول مکاتبات) a.rahmani@baboliau.ac.ir
سیف الله فرزانه - استادیار گروه جامعه شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

با توجه به این که یکی از منابع درآمدی دولت­ها، درآمدهای مالیاتی است، شناخت فرهنگ مالیاتی یک ضرورت مطلق در تحقیقات علمی یا برنامه ریزی های کاربردی به شمار می­رود. لذا این مقاله با هدف بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و فرهنگ مالیاتی انجام شد. روش­­ تحقیق، پیمایشی بوده و با ابزار پرسشنامه اطلاعات جمع­آوری شد. کلیه مودیان مراجعه کننده به اداره مالیاتی شهرهای نوشهر و چالوس به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند که تعدادشان برابر ۲۴۵۰۰ نفر می­باشند. روش نمونه گیری طبقه­ای بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران۴۰۰ نفر است.یافته ها نشان می دهد میانگین فرهنگ مالیاتی برابر با ۵۹/۳ است. کارکرد و عدالت سازمانی از کمترین و تمایل به پرداخت مالیات از بالاترین میانگین برخوردار است. میانگین اعتماد اجتماعی برابر با ۰۹/۳ است. اعتماد بنیادین از بیشترین(۳۴/۳) و اعتماد نهادی از کمترین(۹۵/۲)، میانگین برخوردار است. بین اعتماد اجتماعی و ابعاد سه گانه آن با فرهنگ مالیاتی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. ضریب همبستگی آن­ها ۷۶۶/۰ است. هر چه اعتماد اجتماعی بیشتر شود، میزان فرهنگ مالیاتی افزایش می یابد. بعد اعتماد بنیادین بالاترین(۷۲۷/۰) و بعد اعتماد تعمیم یافته کمترین همبستگی(۷۰۳/۰) را با فرهنگ مالیاتی دارد. حدود ۳۴ درصد از تغییرات میزان فرهنگ مالیاتی توسط اعتماد اجتماعی قابل تبیین است. در نتیجه توجه بیشتر به اعتماد چه به صورت اعتماد اجتماعی و چه اعتماد نهادی یا انتزاعی می­تواند در افزایش کنش­های مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی نقش داشته باشد. برای تقویت و ارتقای فرهنگ مالیاتی، افزایش اعتماد اجتماعی ضروری است. افراد وقتی روابط اجتماعی مناسب و یا دارای اعتماد به یکدیگر باشند، کنش های مالیاتی را به دلیل اعتماد به دولت و یا مسئولین نظام مالیاتی انجام می­دهند.

فرهنگ مالیاتی, اعتماد اجتماعی, مودیان, اعتماد نهادی