مجتبی مجد - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی تربت حیدریه

یکی از مسائل کاربردی در نظام حقوقی خانواده، مسئله «حق حبس زوجه» برای استیفای مهریه است که به موجب آن، زوجه این حق را دارد از عمل به برخی از تکالیف زناشویی خودداری نموده و با بهره گیری از این امتناع، زوج را در خصوص پرداخت مهر تحت فشار قرار دهد. هدف از این مقاله بررسی حق حبس زوجه در مهر و امکان سنجی تسری آن به نفقه می باشد، روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و روش جمع آوری اطلاعات به صورت فیش برداری بوده است، یافته های حاصل از تحقیق نشان می دهد که در راستای پویایی فقه و نیز نقش بی بدیل فقیهان در هر عصر و زمان در جهت حل مشکلات زندگی فردی و اجتماعی پیروان شریعت، تسری حق حبس از مهریه به نفقه، جلوی بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی را می تواند بگیرد. در این مقاله ما با چند دلیل از جمله فلسفه تشریع نفقه برای رفع نیازهای مادی آینده زن و اولی بودن تسری دادن این نیازها به حیات طبیعی و نباتی فعلی زوجه از طریق نفقه، محصور بودن امور مادی زوجه در ید زوج و لزوم تبیین الزامات قانونی و شرعی در پرداخت نفقه، محدود بودن تسری دادن حق حبس نفقه به تمکین خاص، و قاعده عسر و حرج، و استفاده از قیاس اولویت به عنوان یکی از مهم ترین دلائلی که ثابت می کند وقتی پرداخت نفقه در دوران اعمال حق حبس زوجه ثابت شده است، به طریق اولی، اعمال حق حبس در صورت نپرداختن نفقه توسط زوج قابل اثبات می باشد، امکان تسری حق حبس به نفقه زوجه را ثابت می نماییم.

قوامیت، نفقه، تمکین، حق حبس