وحید پناهی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی-واحد اردبیل-دانشگاه آزاد اسلامی-اردبیل-ایران

اصل تخییر از اصول عملیه که مجتهد یا مکلف در هنگام شک در واجب یا حرام بودن یک عمل یا دو عمل، به آن مراجعه می کند. این اصل، هنگام شک در واجب بودن یا حرام بودن حکم یک مصداق خارجی، مانند شک در حکم شرعی شراب (شبهه حکمیه) یا شک در تطبیق حکم یک موضوع با مصداق خارجی آن (شبهه موضوعیه) به کار می رود. اگر شخص استنباط کننده، دلیل اجتهادی یا دلیل ظنی در یک مسئله فقهی پیدا نکند، می تواند به اصل تخییر عمل کند. گفته شده این اصل، برای اولین بار توسط شیخ مرتضی انصاری وارد علم اصول شد .مشهور اصولیون معتقدند که اصل تخییر، یک اصل عقلی بوده و دلیل حجیت آن حکم عقل به تخییر در هنگام شک در وجوب یا حرمت یک فعل است؛ اما برخی آن را اصل شرعی دانسته و برای اثبات حجیت آن، به روایت حسن بن جهم استناد کرده اند.

شبهه،اصول،تخییر