رقیه اکبریان - کارشناسی ارشد مهندسی برق، گرایش کنترل، موسسه آموزش عالی خراسان
سمیه مهنانی - کارشناسی ارشد مهندسی برق، گرایش کنترل، موسسه آموزش عالی خراسان
علی کارساز - دانشیار، گروه مهندسی برق -کنترل، موسسه آموزش عالی خراسان

دوره ی معرفی اینترنت به عموم مردم از میانه ی دهه ی ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد و با چنان سرعتی در سراسر دنیا فراگیر شد که تعجببسیاری از کارشناسان عرصه ی فناوری و همچنین جامعه شناسان را برانگیخت. محیط های مجازی مختلف با واسطه ی رایانه ای شامل شبکه هایاجتماعی، کنفرانس های ویدیویی، بازی های ویدیویی ، برنامه های واقعیت افزوده ( AR ) و واقعیت مجازی ۲ ( VR ) ایجاد شده است. چنینمحیط های مجازی، اگر چه به صورت گسسته هستند، تحول دیجیتال را برای ما فراهم آورده اند. اصطلاح فراجهانی ۳ ( متاورس) برای تحولدیجیتال در هر جنبه ای از زندگی فیزیکی ما از ابتدا تاکنون تغییرات بسیاری کرده و ویژگی های مختلفی به آن اضافه شده است. در هسته یمتاورس، چشم انداز یک اینترنت همه جانبه به عنوان یک حوزه ی عظیم، یکپارچه، پایدار و مشترک قرار دارد.این مطالعه تلاش برای ارائه چارچوبی جامع را ارائه می کند که آخرین توسعه ی متاورس را تحت ابعاد فناوری های پیشرفته ی علمی واکوسیستم های متاورس بررسی می کند. فناوری ها، انتقال از اینترنت فعلی به متاورس را هدایت می کنند. ما هشت فناوری توانمندساز شاملواقعیت توسعه یافته، تعامل کار، هوش مصنوعی، بلاک چین، چشم انداز رایانه، محاسبات لبه ، محاسبات ابری، شبکه های تلفن همراه آینده واکوسیستم متاورس را بررسی می کنیم. از نظر برنامه های کاربردی، اکوسیستم متاورس به کاربران انسانی اجازه می دهد تا در قلمرو پایدار ومشترک، زندگی و نقش ایفا کنند. بنابراین در این خصوص نیز، شش عامل کاربر محور ( آواتار، تولید محتوا، اقتصاد مجازی، مقبولیت اجتماعی،امنیت و حریم خصوصی، و اعتماد و مسئولیت) را مورد بحث قرار می دهیم و در نهایت، یک برنامه تحقیقاتی پیوسته برای توسعه ی متاورسپیشنهاد می شود.

متاورس، اینترنت فراگیر، آواتارها، هوش مصنوعی، شبکه و محاسبات لبه.