روح اله یوسفی - دانشجوی دکتری بیوشیمی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرستهران
شهلا مکرمیان - کارشناس پژوهشی دانشکده علوم پزشکی بهبهان

زنبور عسل با نام علمی mellifera Apis منبع فراورده های شامل عسل، گرده گل، بره موم، ژل رویال و عمدتا زهر زنبور عسل BV است. در میان این فراورده ها زهر زنبور عسل تعداد زیادی انزیم و پپتیدی فعال دارد. زهر زنبور عسل فعالیت ضد التهابی، ضد سرطانی، ضد میکروبی و ضد پروتوزوا دارد. استفاده از ان به عنوان یک تحویل دهندهدارو به سلول هدف در نانو ذرات حاوی دارو مورد مطالعه است. برای هزاران سال از زهر زنبور در درمان بسیاری ازبیماریها استفاده شده است. زهر زنبورعسل حاوی پپتیدهایی مانند ملیتین، آپامین، پپتید دگرانوله کننده ماست سل MCD و آدولاپین است و حاوی انزیم های فسفولیپاز A۲,PLA و هیالورونیداز است. اجزای غیر پپتیدی، مانند هیستیدین، دوپامین و نوراپینفرین نیز در زهر زنبور عسل دیده می شوند. ملیتین حدود ۵۰ درصد زهر خشک را تشکیل می دهند و شامل ۴۰-۶۰ درصد وزن زهر زنبور عسل است و یک پپتید ۲۶ امینواسیدی است که باعث درد و تخریب بافتی می شود. فسفولیپاز A۲,PLA۲ حدود ۱۲ درصد زهر خشک را تشکیل می دهند. پپتید دگرانوله کننده ماست سل MCD ۴۰۱ اسید امینه دارد و قادر به القای یک واکنش آنافیلاکسی با دگرانولاسیون ماست سلها است و باعث پاسخ الرژیک بدن میشود. اپامین ۲-۳% وزن خشک زهر زنبور عسل است و یک نوروتوکسین ۱۸ اسید امینهای است که دو پیوند دی سولفیدی دارد. مهار فعال سازی کانال پتاسیم وابسطه به کلسیم را انجام می دهد و در فرایند اپاپتوز، فیبروز در بیماری های سیستم عصبی مرکزی نقش دارد