هادی سروری - استادیار گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
سیدمیلاد سیدموسی زاده - دانشجوی دکترای شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد، ایران

تهدیدات امنیتی بر اماکن مذهبی بویژه در مناسبهای ویژه و خاص، برگزاری مراسم و مراکز تجمع، بیش از هر زمان دیگرجدی است.در موضوع پدافند غیرعامل با مولفه هایی همچون حفاظت از داراییها، مقابله با تهدیدات، احصای آسیب پذیری ها ومخاطرات و پیش بینی آمادگی برای مقابله و مواجهه با بحرانها و شرایط سروکار داریم .وظیفه پدافند غیرعامل در آستان های مقدس و بقاع متبرکه، بررسی و احصا تهدیدات، آسیب پذیری ها، مخاطرات وریسک آنها نسبت به مردم و زائران و انجام اقدامات لازم جهت برطرف کردن آن است. از همین رو اماکن مقدس باید دودسته برنامه داشته باشند. یکی زیرساختی از جنس پیشگیری، توسعه و اصلاح برنامه ها و دیگری عملیاتی برای انجاماقدامات در حین بروز حادثه و تهدید .نکته دیگر، در نظر گرفتن چند منظورگی کارکرد در طرح های توسعه آستان های مقدس و بقاع متبرکه است. چرا که ایناماکن در هنگام بروز حوادث و تهدیدات و شرایط اضطراری ملجا مردم هستند و بنابراین باید از قابلیت و ظرفیت برایاسکان و نگهداری مردم در چنین شرایطی، برخوردار باشند .در این پژوهش، تهدیدات متوجه اماکن مذهبی و بقاع متبرکه، برای در معرض هدف قرارگرفتن ازسوی دشمن تحلیلشده اند تا از این طریق زمینه لازم برای بررسی میزان خطرپذیری امنیتی دارایی ها و ارتقای امنیت محیطی شهری بافتپیرامون این اماکن فراهم شود. به این منظور از روشهای پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و شیوه های پژوهش مرور متون و منابع، مشاهده و بازنمایی استفاده شده است.نتایج حاصل از این پژوهش، شناخت تهدیدات و مخاطرات متصور اماکن مذهبی و جذابیت از منظر دشمن و ارائه الزاماتو ملاحظات پدافند غیرعامل در شهرسازی و طراحی شهری بافت های پیرامون اماکن مذهبی و بقاع متبرکه می باشد.

شهر امن، امنیت، پدافند غیرعامل، اماکن مذهبی، تهدید، آسیب پذیری