مجید عزیزی - گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
محسن وفامهر - گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران/ استاد افتخاری دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد

بکارگیری از آجر به عنوان عنصری بوم آورد در ابنیه سنتی ایران با توجه به اقلیم این سامان قدمتی به میزانتاریخ ساخت ابنیه دارد ومعمار هنرمند این دیار توانسته با بکارگیری هندسه در معماری خود و استفاده از مصالحبومی از آجر علاوه بر بحث نیارش به عنوان عنصری تزئینی در معماری بهره گیری نماید. ابنیه سنتی درخراسان به عنوان یکی از جایگاه های اصلی معماری در این سرزمین دارای ویژگی های بارزی در آجرکاری درمعماری سنتی ایران بوده وتنوع استفاده از آجر در طول تاریخ معماری این سرزمین قابل بررسی می باشد.دراین مقاله به بررسی تنوع استفاده از آجر در ۴۱ ابنیه مذهبی موجود در شهر مشهد پرداخته و تنوع استفادهاز انواع آجر در طول تاریخ این منطقه مورد بررسی قرار گرفته و با شناخت انواع آجر مورد استفاده وتحلیل نوعآجرکاری استفاده شده مشخص می گردد که بیشترین استفاده از آجرکاری در تاریخ این دیار در عصر صفویو سپس سلجوقیان بوده ومعماران این دوران علاقه بیشتری به استفاده از آجر در نوع پیشبر وتراش داشته اند.

معماری اسلامی، آجر، آجرکاری، ابنیه مذهبی، شهر مشهد