سحر قهرمانی بویاغچی - دانشجوی کارشناسی ارشد، معماری، دانشگاه غیاث الدین جمشید کاشانی آبیک، قزوین، ایران
مازیار قاسمی نیا - استادیار، معماری، دانشگاه غیاث الدین جمشید کاشانی آبیک، قزوین، ایران

امروزه معماران در طراحی بناها بیش از هر چیز به جنبه های مادی و کمی فضاها توجه دارند، بیعنایت به کاربردهایمعنوی و کمیت های موجود در معماری اصیل ایرانی، به همین دلیل انسان معاصر درک صحیحی از مفهوم تهی نداشته ودر حوزه های مختلف از جمله معماری و شهرسازی دچار مشکلات زیادی شده است، گویی طراحان دنیای معاصر در توهمطراحی فضای تهی به سر می برند، در پی ادراک محدود انسان از مفهوم تهی هستند، امروزه فضای تهی واجد اصالت وارزش نیست و فضای تهی و پوچ جایگزین آن شده است. فضای تهی یکی از جنبه های ناشناخته در معماری ایرانی است،که با راهکارهای گوناگون از جمله سرشاری نقوش، نور و سایه، تاریکی و ساختار بنا استفاده شده است. هر انسان، با تفکر و اندیشه ی برآمده از فرهنگ خویش، در این عرصه گام می گذارد، نغمه ها را با آرامش درون خویش می شنود. براینغمه سازان این فرهنگ نیز سکوت بستر اصوات است و نغمه ها جای خود را در این بستر می یابند. در این سیاق تاثیراصوات متفاوت اند؛ سکوت فضایی متفاوت می سازد و اینک رخ مینماید. سکوت این بار نه به عنوان مکثی در موسیقی،بلکه نمایانگر تعمق و تفکر آن موسیقی است. جایی که موسیقیدان، شنونده را به اندیشه دعوت کرده و فرصت درکنغمات را فراهم میسازد و انسان با قرارگیری در آن از خویشن خالی می شود. در این پژوهش از طریق مطالعات میدانی،کتابخانه ای به مطالعه تطبیقی میان محورهای اصلی موسیقی ایرانی و خصوصیات معماری ایرانی پرداخته شده است. پنجمحور اصلی موسیقی ایرانی شامل صوت، فواصل، گردش نغمات، وزن و تزئین و تکرار بر اساس نظر مجید کیانی و پنجخصوصیت اصلی معماری ایرانی یعنی عبور و حضور، وحدت و کثرت، سادگی و پیچیدگی، نظم و بی نظمی و درون وبیرون بر اساس نظر محمد کریم پیرنیا مبنای اصلی این مقایسه تطبیقی است. نتایج نشان میدهند موضوع صوت (صدادهی) در موسیقی با نور و رنگ در فضای تهی معماری، فواصل موسیقی با ابعاد و اندازه معماری، وزن در موسیقی با ریتمو تکرار فضاها و الگوهای تزئینی، گردش نغمات با شکل گیری فضاها و چگونگی پیوند آنها با یکدیگر ارتباط دارد.

صدا، سکوت، موسیقی، فضای تهی، معماری ایرانی