علی محمد حسنی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ومهندسی محیطزیست، گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حمیدرضا کامیاب - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حسن رضائی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

برخی کشورها برای آگاهی آسانتر جامعه از میزان آلودگی هوا و خطرات سلامتی مرتبط با آن، از شاخص کیفیت هوا(AQI) استفاده می نمایند. داده های این شاخص، توسط ایستگاه های سنجش آلودگی هوا تهیه می شود. مطالعه حاضر، بهارزیابی تعداد ایستگاه های پایش آلودگی هوا در ۳۱ استان ایران پرداخته است. دو ارزیابی با دستورالعمل «اتحادیهاروپا /۲۰۰۸/۵۰» به اجرا درآمد؛ که شامل شرایط عادی و خاص می شود. ابتدا استاندارد آستانه ارزیابی و اطلاعاتی آلاینده هادر دستورالعمل مذکور، آماده سازی شد. سپس شاخص کیفی هوا و استانداردهای آماده شده، با ضمیمه پنج و نه هماندستورالعمل مطابقت داده شد. در نتیجه حداقل ایستگاه های مورد نیاز در شرایط عادی و خاص بدست آمد. به دلیلمحدودیت دادههای آلودگی، ارزیابی ۱۲ استان ناقص انجام شد. از میان ۱۹ استان دیگر، که ارزیابی آنها کامل صورتگرفت؛ تعداد ۵ استان، حداقل ایستگاه های موردنیاز در شرایط عادی را رعایت نموده اند؛ اما ۱۴ استان از این حداقل هاتخطی کرده اند. برای شرایط خاص، تعداد حداقل ایستگاه های موردنیاز در شرایط عادی، کاهش داده شد. با فرض شرایطخاص، تنها سه مورد از ۱۹ استان یادشده از حداقل ها تبعیت نکردهاند. از استانهایی که ارزیابی آنها کامل صورت گرفت؛۲/۵% آن ها در شرایط عادی، کمتر از ۶۴% استاندارد تعداد ایستگاه در دستورالعمل «اتحادیه اروپا/۲۰۰۸/۵۰» را رعایت کردند؛ ۲۵ % آنها بین ۶۴ % تا ۸۴ % استاندارد و ۲۵ % آنها بین ۸۴ % تا ۱۰۰ % استاندارد را رعایت نمودند. مطالعه حاضر،کسری ایستگاه در سطح کشور را نشان داد و لزوم پژوهش های بیشتر را آشکار کرد و جبران مسائلی چون طبقه بندیمکانی و محدودیت داده را توصیه نمود.

حداقل استاندارد موردنیاز، AQI ، آلاینده های عمده، دستورالعمل