فرید عسگری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
اسلام آقامرادی - دانشجوی دکتری اقتصاد مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان(نویسنده مسئول)

در دهه های اخیر رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه اهمیت بسیاری پیداکرده است. لازمه رشد اقتصادی، وجود نظام های تامین مالی برای انجام سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی است. نظام های تامین مالی می توانند با تمرکز منابع و وجوه محدود برای سرمایه گذاری های عظیم، رشد اقتصادی کشورها را سهل تر نمایند.. سودآوری بانک ها هم تحت تاثیر عوامل داخلی و هم تحت تاثیر عوامل خارجی بانک قرار می گیرد. عوامل داخلی بانک را می توان عواملی که تحت تاثیر تصمیمات مدیریتی بانک است، تعریف کرد. انگیزه های بالای مدیریتی در انجام بهینه کارها در سودآوری بانک موثر است که می تواند به وسیله بررسی ترازنامه و حساب های صورت سود و زیان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. از طرف دیگر عوامل خارجی به دودسته تقسیم می شوند؛ اول عواملی که بستگی به شرایط بانک (مانند مالکیت و مقیاس) دارند و دسته دیگر عواملی هستند که به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور (مانند تورم، عرضه پول، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی) مرتبط می شود. از متغیرهای خارجی که می توانند سودآوری بانکهای تجاری ایران را تحت تاثیر قرار دهند، باز بودن تجاری، باز بودن مالی و تورم است. سیاست های درجه باز بودن مالی و تجاری به عنوان عاملی برای توسعه مالی است که در آن افزایش درجه باز بودن می تواند باعث توسعه یک کشوردر حال توسعه شود. در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از داده های دوره زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ برای بانک های سپه، رفاه، ملی، صادرات، ملت، سامان، تجارت، پارسیان، کارآفرین، اقتصاد نوین، سینا، صنعت و معدن و پاسارگاد، آزمون های ریشه واحد پانلی، آزمون هاسمن، آزمون F لیمر و روش اثرات تصادفی در داده های پانلی استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که از بین متغیرهای اثر گذار بر سودآوری نرخ تورم و اندازه بانک اثر منفی، و آزادی تجاری اثر مثبت بر سودآوری بانک های تجاری ایران داشته اند از طرف دیگر نتایج نشان دهنده آن هستند که آزادی مالی نیز اثر منفی و معنی داری بر سودآوری بانکهای تجاری در ایران داشته است.

بانک های تجاری، آزادی مالی، آزادی تجاری، سودآوری، تورم، داده های پانلی