حجت نیک اختر - دانش آموخته دکتری، گروه حمل و نقل، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آتاتورک، ارزروم، ترکیه
حمید شیرمحمدی - دانشیار، گروه مهندسی عمران ، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
احمد تورتوم - استاد، گروه حمل و نقل، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آتاتورک، ارزروم، ترکیه

هدف پژوهش حاضر در ابتدا ارزیابی ارتباط رفتار ریسک پذیری رانندگان و جرائم رانندگی از میان رانندگان ۲۰ استان کشور ایران با استفاده از پرسشنامه های خوداظهاری رفتاری و مهارتی رانندگی مبتنی بر خصوصیات جمعیت شناسی، رفتاری ریسک پذیری، عادت ها و اطلاعات ایمنی رانندگان می باشد. سپس، ارزیابی ارتباط رفتار ریسک پذیری رانندگان و جرائم مرتبط با استفاده از آزمون های آماری نظیر کای اسکوئر، کروسکال –والیس و یومن ویتنی است. درنهایت ارائه مدل خوشه بندی رانندگان مبتنی بر ارتباط رفتار ریسک پذیری رانندگان و جرائم رانندگی نشان داده می شود به طوری که در این تحلیل رانندگان با این اعتقاد و تفکر که افزایش جریمه ها آیا موجب کاهش تصادفات گردیده است؟ مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رانندگان بر اساس خصوصیات رفتار ریسک پذیری و پذیرش خطر با استفاده از مدل خوشه بندی کی-میانگین به چهار خوشه طبقه بندی شدند، به طوری که خوشه های ۱، ۲، و ۳ به ترتیب به گروه هایی نسبتا پرریسک، کم ریسک، ایمن و خوشه چهارم به گروه ناایمن یا پرریسک نام گذاری شدند. خوشه های ۳، ۲ و ۱ به ترتیب موافق تاثیر جریمه ها به تعداد تصادفات، در حالی که خوشه چهارم مخالف این تاثیر بود. خصوصیات خوشه ایمن بر اساس ارتباط ریسک پذیری رانندگان و جرائم رانندگی بدین صورت بود که رانندگان در این گروه از خوشه، در هر زمانی به قوانین راهنمایی و رانندگی دقت می کردند، در تقاطع ها عبور قانونی خود را به دیگران واگذار می کردند، در هر زمانی به علائم راهنمایی و رانندگی دقت می کردند، موقع نزدیک شدن به تقاطع و دیدن چراغ زرد ایستادند و از وسیله نقلیه در حال حرکت در سربالایی با سرعت کم سبقت نگرفتند. در حالی که خصوصیات رفتاری افراد خوشه چهارم برعکس این خوشه ایمن بود.

رفتار ریسک پذیری رانندگان, آزمون کای اسکوئر, یومن ویتنی, کروسکال &ndash؛ والیس, تحلیل خوشه بندی کی-میانگین