مجتبی سوختانلو - گروه مهندسی آب و مدیریت کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
زهرا خوشنودی فر - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، اراک، ایران

هدف تحقیق، تحلیل ادراک از خطر سلامتی آفتکشهای شیمیایی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، میان کشاورزان بود. مطالعه مقطعی، میان کشاورزان ذرتکار استان اردبیل (N=۱۵۰۷) انجام شد که با نمونهگیری چند مرحلهای و با کمک جدول بارتلت و همکاران، حجم نمونه از سه شهرستان پارس آباد، مشگین شهر و بیله‎سوار تعیین شد (n=۳۰۶). ادراک کشاورزان از خطر سلامتی آفتکشها، توسط تکنیک شاخص ترکیبی (CI)، بر اساس سه شاخص اصلی درک از میزان مصرف سم، شدت سمیت و خطرناکی درک شده از آفتکش و درک از تعداد تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده برای آفتکش ارزیابی شد. سپس گروههای کشاورزان، بر اساس شاخص ترکیبی مورد تحلیل قرار گرفتند. مطابق یافتهها، استفاده از چکمه در اولویت اول و عینک محافظ در اولویت آخر استفاده از تجهیزات حفاظت فردی بود. بین ادراک از خطر سلامتی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی همبستگی معنیداری وجود داشت؛ ولی ادراک سلامتی، الزاما با درجه سمیت آفتکش‎ها مطابقت نداشت. مطابق نتایج شاخص ترکیبی، علفکش توفوردی خطرناکترین آفتکش‎ برای کشاورزان محسوب میشد. همچنین، مهمترین متغیرهای متمایزکننده ادراک از خطر سلامتی، به ترتیب، هنجار ذهنی، سابقه شرکت در دوره­های آموزشی و اندازه مزرعه بود. با وجود شکاف بالای ادراکی و آموزشی درباره خطرات سلامتی آفتکشها، توجه ویژه به روشهای آموزشی گروهی، بازخوردهای مداوم آموزشی، جلب مشارکت معتمدان محلی و کشاورزان ماهر و استفاده از رسانههای محلی و بروشورهای هشداردهنده میتواند بر بهبود ادراک از خطر سلامتی کشاورزان (به ویژه خرده مقیاس) موثر باشد.

ادراک کشاورزان, آفتکشهای شیمیایی, ذرت, خطر سلامتی