مصیب مقبلی دامنه - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مهدی غلامی شرفخانه - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سیدحسین ثنایی نژاد* - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مجتبی صادق - گروه مهندسی عمران، دانشگاه ایالتی بویزی، بویزی، آمریکا

جداسازی دقیق اجزای تبخیر-تعرق یکی از شکاف های کلیدی تحقیقات در زمینه مدیریت آب در بخش کشاورزی است. شناخت این متغیر و همچنین مکانیزم جداسازی اجزای آن برای تعیین مقدار دقیق مولفه های معادله بیلان آب در رابطه با برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، بهینه سازی تولید محصول، طراحی سامانه های آبیاری، ارزیابی عملکرد محصول، شناسایی تنش های گیاه و تاثیر خشکسالی و همچنین ارزیابی تاثیرات تغییراقلیم بر کارایی مصرف آب بسیار مهم است. در این پژوهش کارایی مدل دو منبعی TSEB برای جداسازی اجزای این متغیر ارزیابی شد. در همین راستا خروجی های این مدل با خروجی های روش استاندارد دو جزئی فائو-۵۶ در مزرعه ذرت واقع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مقایسه و ارزیابی شد. برای این کار از چهار تصویر ماهواره لندست ۸ در بازه کاشت تا برداشت گیاه ذرت در فصل کاشت بهار و تابستان سال ۱۴۰۰ استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد علیرغم نزدیک بودن مقادیر کلی تبخیر-تعرق بین مدل TSEB و روش دو جزئی فائو-۵۶ (مقدارR^۲ برابر با ۹۴/۰)، بین جزئیات این پارامتر اختلاف زیاد است (مقدارR^۲ برای تعرق و تبخیر به ترتیب ۴۶/۰ و ۷۵/۰)، که بر اساس مطالعات سایر پژوهشگران این اختلاف می تواند به دلیل بیش برآورد مقدار تعرق و کم برآورد مقدار تبخیر در روش دو جزئی فائو-۵۶ باشد و در اینجا چون روش دو جزئی فائو-۵۶ مقادیر تعرق و تبخیر را تخمین می زند و می تواند با مقداری خطا همراه باشد، نمی توان به طور قطع گفت مدل TSEB دارای دقت کافی نیست. از طرفی مقایسه نسبت تعرق به تبخیر-تعرق در این پژوهش با نتایج سایر پژوهشگران نشان داد که خروجی های مدل TSEB در این پژوهش (۷۷/۰) در بازه مجاز (۷۵/۰ تا ۸۸/۰) می باشد و خروجی های قابل اعتمادی ارائه می کند.

جداسازی تبخیر-تعرق, روش دو جزئی فائو-۵۶, سنجش از دور, لندست ۸, مدل دو منبعی TSEB