ثمین بلدی - گروه مهندسی بیوسیتم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
یعقوب منصوری - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
نیما نصیریان - گروه مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی و بیوسیستم، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی
حسین معتمدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز
ایرینی آنگلیداکی - دانشکده مهندسی شیمی و بیوشیمی، دانشگاه صنعتی دانمارک

ویناس، فاضلاب کارخانه­های الکل­سازی، پسماندی بسیار آلوده­کننده است. حجم زیاد ویناس و بوی نامطبوع آن، در کنار خاصیت اسیدی و بار آلودگی زیاد، آن را به یکی از مهمترین چالش­های زیست محیطی استان خوزستان بدل کرده است. کاربرد تخمیر تاریک جهت تیمار این فاضلاب، یکی از ارزان­ترین روش­های سازگار با محیط­زیست مدیریت این پسماند است. هیدروژن سوختی پاک است و در صورت تولید به روش­ بیولوژیکی، یک حامل انرژی تجدید پذیر تلقی می­گردد. در مطالعه حاضر، تولید ناپیوسته بیوهیدروژن از ویناس به روش تخمیر تاریک بررسی شده است. همچنین اثر پیش­تیمار ماده تلقیحی (لجن هضم شده) و پیش­تیمار ماده اولیه (ویناس) بر عملکرد تولید هیدروژن بررسی شد. نتایج نشان داد کاربرد کلروفرم به­عنوان پیش­تیمار ماده تلقیح با عملکرد ۶/۳ ± ۸/۴۷ نرمال میلی­لیتر/گرم جامدات فرار اولیه تاثیر بسیار معنی­داری بر افزایش عملکرد هیدروژن داشته است. همچنین کاربرد سدیم هیدروکسید تاثیر معنی داری بر هیدرولیز قند ویناس داشته و با عملکرد ۱/۰ ± ۵/۹۹ نرمال میلی­لیتر/گرم جامدات فرار اولیه، بازده تولید هیدروژن را تا ۱۰۰ درصد افزود. در تمام تیمارها اسید استیک و اسید بوتیریک به­عنوان اسیدهای آلی عمده موجود در مایه نهایی تخمیر شناسایی شدند. در نهایت با توجه به نتایج آزمایشگاهی و نیز اطلاعات میدانی موجود، پتانسیل تولید بیوهیدروژن، اسید استیک و اسید بوتیریک از ویناس تولید شده در استان خوزستان در سال ۱۳۹۹ به­ترتیب به­میزان ۰۰۳/۰، ۱۵۳/۰ و ۱۳۲/۰کیلومتر مکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد تولید بیوهیدروژن از ویناس به­روش تخمیر تاریک، با توجه به پتانسیل بالای تولید این گاز از ویناس، روشی بسیار کارآمد به­حساب می­آید.

ویناس, تخمیر تاریک, پیش تیمار, لجن بی هوازی, بیوهیدروژن