آریا وزیرزاده - بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
حمیدرضا مصفا - بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
نبی اله مرادی - اداره کل حفاظت محیط زیست فارس، شیراز، ایران

تالاب ارژن یکی از مهمترین تالاب های بین المللی  ایران می باشد. این تالاب در دو دهه ی اخیر بجز مقاطع فصلی کوتاهی در سایر فصول خشک بوده  است. این تحقیق باهدف بررسی درازمدت وضعیت اقلیمی، هیدرولوژیک و برداشت از آبهای زیرزمینی و تاثیر آنها بر وضعیت فعلی تالاب بین المللی ارژن انجام شد. با بررسی آمار بلندمدت  ایستگاه های واقع در حوضه آبخیز تالاب و حوضه های مجاور، وضعیت بارش، تبخیر، تغیرات دما و سفره های آب زیرزمینی و رواناب حوضه تالاب مورد تجزیه و تحیلل قرار گرفت. همچنین بیلان آبی تالاب براساس وضعیت اقلیمی بلندمدت و رژیم هیدرولوژیک تاریخی حوضه برآورد گردید. نتایج حاکی از کاهش معنادار بارندگی در برخی ایستگاه های حوضه ی تالاب در سه دهه ی گذشته و  افزایش شدید روند برداشت آبهای زیرزمینی در منطقه ی مورد مطالعه در دو دهه ی اخیر بود. مقایسه میزان آب ذخیره شده در مخزن دریاچه دشت ارژن در شرایط فعلی( ۴۹/۹۵ م م م) و گزارش اطلس منابع آب ایران (۴۰/۱۰۹م م م) نشان از کاهش قابل توجه در طی سال های اخیر دارد. همچنین مقایسه میزان رواناب تولیدی فعلی(۹۰/۱۳م م م) و اطلس منابع آب (۶۴/۱۵م م م) نشان از کاهش این مقدار نیز است. نتایج بررسی نشان داد که سطح آب زیرزمینی دارای روند کاهشی بوده و آخرین سال های مورد بررسی دارای پایین ترین تراز آب زیرزمینی بوده است. نتایج کلی این تحقیق نشان می دهد که خشکیدگی تالاب ارژن هم تحت تاثیر عوامل اقلیمی و هم عوامل انسانی می باشد. اما شدت تاثیر عوامل انسانی چون برداشت آبهای زیرزمینی بیشتر است. بنابراین در برنامه های حفاظت و احیا تالاب می بایست تمرکز بر کاهش برداشت آبهای زیرزمینی در جهت کمک به تغذیه تالاب و احیاء آبخوان باشد.

تالاب ارژن, بارش, تبخیر, رواناب, بیلان