حامد جوادی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
محمد جواد ثقهالاسلامی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
غلامرضا موسوی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
احمد موسوی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی کودهای نانو و معمولی اکسید روی و سیلیس بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن رقم پیشاهنگ، آزمایشی در سال ۱۳۹۶ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. دو سطح آبیاری (آبیاری بر اساس ۵۰ و ۱۰۰ درصد نیاز آبی به روش FAO) به عنوان عامل اصلی و هفت سطح محلول پاشی کودی (عدم محلول پاشی (شاهد)، اکسید روی، اکسید سیلیس، نانو اکسید روی، نانو اکسید سیلیس، اکسید روی + اکسید سیلیس، نانو اکسید روی + نانو اکسید سیلیس) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که کم آبی موجب کاهش ارتفاع بوته (۲/۳۶ درصد)، طول پانیکول (۲/۲۱ درصد)، هدایت روزنه ای (۲/۱۴ درصد)، تعداد پانیکول در مترمربع (۶/۳۹ درصد)، تعداد دانه در پانیکول (۳۳ درصد)، عملکرد دانه (۸/۶۲ درصد)، عملکرد بیولوژیک (۴/۳۸ درصد) و شاخص برداشت (۷/۴۵ درصد) نسبت به شاهد (۱۰۰ درصد نیاز آبی) شد. اثر محلول پاشی کودی بر عدد کلروفیل متر، هدایت روزنه ای، تعداد پانیکول در مترمربع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به طور مشترک از کاربرد روی معمولی، نانو سیلیس و روی معمولی + سیلیس معمولی حاصل شد که از افزایش به ترتیب ۷/۲۷، ۸/۲۶ و ۹/۱۵ درصدی نسبت به شاهد برخوردار بودند. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک به طور مشترک از کاربرد روی معمولی + سیلیس معمولی، کاربرد روی معمولی و کاربرد نانو سیلیس حاصل شد که از افزایش به ترتیب ۳/۱۶، ۸/۸ و ۶/۶ درصدی نسبت به شاهد برخوردار بودند. بر اساس نتایج این آزمایش، به منظور حفظ محیط زیست و دستیابی به حداکثر عملکرد دانه ارزن دانه ای در منطقه بیرجند می توان از آبیاری مطلوب و محلول پاشی نانو سیلیس استفاده نمود.

پیشاهنگ , عدد کلروفیلمتر , هدایت روزنه ای