محمد لطفی - دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،ایران
غلامعلی کمالی - دانشیار هواشناسی کشاورزی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
امیرحسین مشکوتی - دانشیار هواشناسی، گروه علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
وحید ورشاویان - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

تاثیر تغییر اقلیم به عنوان مهمترین عامل موثر بر کشاورزی و به­خصوص کشت دیم، مدیریت این منابع را در آینده با چالش همراه ساخته است. این مطالعه تلاش دارد تاثیر تغییر اقلیم را بر مقدار عملکرد و طول مراحل فنولوژی گندم دیم در غرب ایران مورد بررسی قرار دهد. به این منظور از دو مدل ریزمقیاس­نمایی SDSM و LarsWG برای شبیه­سازی اقلیم در دوره ۳۰ ساله آتی استفاده شد. برای مدلسازی عملکرد و مراحل فنولوژی نیز از دو مدل AquaCrop و DSSAT در دوره پایه و دوره آتی با لحاظ نمودن سه سناریوی اقلیمی RCP ۶/۲، ۵/۴ و ۵/۸ استفاده شد. نتایج نشان داد کارایی مدل AquaCrop در مقایسه با DSSAT جهت پیش­بینی عملکرد بهتر بوده و خطای کمتری دارد؛ به طوری که مقدار ضریب تبیین داده­های مشاهداتی و شبیه­سازی شده در دوره پایه با مدل AquaCrop در ایستگاه­های کرمانشاه، سنندج و ایلام به­ترتیب ۸۶/۰، ۶۴/۰ و ۸۹/۰ و ضریب RMSE  به­ترتیب ۶/۱۹۸، ۶/۲۷۴ و ۰/۱۹۲ کیلوگرم در هکتار است. در صورتی که در مدل DSSAT مقدار ضریب تبیین به­ترتیب ۹۰/۰، ۱۱/۰ و ۸۲/۰ و ضریب RMSE نیز به ترتیب ۹/۲۱۱، ۱/۲۸۸ و ۲۳۸ کیلوگرم در هکتار است. نتایج کلی نشان می­دهد در مدل ریزمقیاس­نمایی LarsWG با مدل زراعی AquaCrop و DSSAT کمترین عملکرد برای ایستگاه­های کرمانشاه، سنندج و ایلام به ترتیب در سناریوی ۵/۸، ۵/۴ و ۵/۸ و بیشترین عملکرد در سناریوی ۶/۲، ۶/۲ و ۵/۴ به­دست می­آید که نشان دهنده کاهش عملکرد در سناریوی افزایش دما و افزایش دی­اکسیدکربن است. این در حالی است که در مدل ریزمقیاس­نمایی SDSM بیشترین عملکرد گندم دیم عمدتا در سناریوهای ۵/۴ و ۵/۸ بوده و کمترین عملکرد در سناریوی ۶/۲ خواهد بود که با نتایج مدل LarsWG متفاوت است. با توجه به این نتایج می­توان بیان کرد نوع مدل ریزمقیاس­نمایی و مدل زراعی می­تواند در نتایج به­دست آمده موثر باشد.

گندم دیم, عملکرد, RCP, تغییر اقلیم