سهیلا سیفی - علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
سعید رضا خداشناس - استاد، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
ابوالفضل مساعدی - استاد،گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

با توجه به تغییراتی که در مقدار بارندگی و دمای مناطق طی دهه های اخیر به دلیل گرمایش جهانی اتفاق افتاده است، بررسی وضعیت تغییرات زمانی رسوب انتقالی در رودخانه ها ضروری می باشد. در تحقیق حاضر تغییرات رسوب ورودی به مخزن سد طرق تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم با استفاده از داده های دوره پایه (۲۰۰۰-۱۹۸۰) در دوره ۲۰۷۶-۲۰۵۶ مورد ارزیابی قرار گرفت. در این راستا از برون داد پنج مدل اقلیمی BCC-CSM-۱-۱، GFDL-ESM۲M، IPSL-CS۵A-IR، MICRO-ESM-CHEM و MRI-CGCM۳ و اجرای گروهی آن ها تحت ۲ سناریوی انتشارRCP۲.۶  و RCP۸.۵  استفاده شد. جهت شبیه سازی جریان ورودی به مخزن سد نیز از مدل بارش-روانابIHACRES  و جهت ارزیابی تغییرات رسوب از منحنی سنجه رسوب استفاده گردید. نتایج شبیه سازی جریان در دوره پایه (۲۰۰۰-۱۹۸۰) حاکی از آن بود که مدل IHACRES توانایی خوبی در شبیه سازی جریان ماهانه در حوضه مورد مطالعه دارد. نتایج بررسی سناریوهای مختلف تغییراقلیم نشان داد که میزان بارش در دوره آتی نسبت به دوره پایه تحت سناریوی RCP۲.۶ به میزان ۲۵/۷ درصد افزایش و تحت سناریوی RCP۸.۵ به میزان ۲۴/۱ درصد کاهش می یابد. هر دو سناریو به طور مشترک روندی افزایشی را برای دمای متوسط پیش بینی کردند. اما شیب این افزایش تحت سناریوی RCP۸.۵ بیشتر از RCP۲.۶  بود. نتایج نشان داد که با توجه به تغییرات بارش و دما، مقدار دبی در دوره آتی نسبت به دوره پایه تحت سناریوی RCP۲.۶ افزایشی معادل ۶۳/۱۳ درصد و تحت سناریوی RCP۸.۵ کاهشی معادل ۵۵/۲۲- درصد خواهد داشت. همچنین این تحقیق نشان داد که میزان تغییرات سالانه بار معلق رسوب ورودی به مخزن سد طرق در دوره آتی نسبت به دوره پایه تحت سناریوی RCP۲.۶ افزایشی معادل ۵۸/۱۱ درصد و تحت سناریوی RCP۸.۵ کاهشی ۳۲/۲۵- درصد خواهد داشت.

حوضه آبریز سد طرق, رسوب معلق, رواناب, تغییر اقلیم, IHACRES