معصومه ایزد پناه - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمود شعبانپور شهرستانی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت
سپیده ابریشم کش - گروه خاکشناسی - دانشگاه گیلان- استادیار
ایرج باقری - گروه مکانیزاسیون کشاورزی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

طرح تجهیز و نوسازی اراضی، یک راهکار حفاظتی جهت ایجاد شیب یکنواخت جهت یکپارچه­سازی، تسهیل آبیاری و زهکشی اراضی شالیزاری است. علی­رغم اثرات مثبت این طرح موجب تخریب ویژگی­های فیزیکی خاک می­­شود. هدف این پژوهش بررسی اثرات تجهیز و نوسازی اراضی بر ویژگی­های فیزیکی خاک می­باشد، این کار با مقایسه اراضی سنتی و تجهیز شده، دو منطقه بالاگفشه و لیموچاه در منطقه لشت نشاء  استان گیلان که به ترتیب دو و پنج سال است که از زمان تجهیز و نوسازی آن گذشته است انجام شد. تعداد ۲۰ نمونه به روش شبکه­ای به ابعاد ۲۰×۲۰ متر از عمق ۲۰-۰ سانتی­متر از هر زمین و در مجموع ۸۰ نمونه برداشته شد. درصد شن، سیلت و رس، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها، رطوبت اشباع خاک، مقاومت فروروی و کربن آلی اندازه گیری شد. مقایسه میانگین با استفاده از آزمون t نمونه­های مستقل و نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج مقایسه میانگین بیانگر افزایش معنی دار درصد رس، جرم مخصوص ظاهری، مقاومت فروروی در اراضی تجهیز شده لیموچاه بود، لیکن در منطقه بالاگفشه نتایج عکس آن مشاهده شد. به طورکلی نتایج بیانگر آن بود که تغییرات ناشی از تجهیز و نوسازی اراضی مانند تغییر توزیع اندازه ذرات، تخریب ساختمان و تراکم خاک بدون اعمال مدیریت مناسب پس از اجرای طرح و تنها با تکیه بر نقش عامل زمان به برگشت­پذیری ویژگی­های خاک تعدیل نمی­گردد. اعمال مدیریت مناسب مانند کشت گیاهان پوششی و بازگرداندن آن به خاک مانند منطقه بالاگفشه می­تواند موجب بهره­برداری از منافع طرح یکپارچه­سازی اراضی شود و اثرات مخرب حاصل از آن را هم کنترل کند.

ساختمان خاک, خاکبرداری, کشت برنج, یکپارچه سازی اراضی