ایمان حاجی راد - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
سید مجید میرلطیفی* - گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسین دهقانی سانیج - دانشیار پژوهش،موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، البرز، ایران
ساناز محمدی - دانشجوی دکتری ، گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

ضریب گیاهی () یکی از پارامترهای بسیار مهم و ضروری در تدوین برنامه­ریزی آبیاری به­شمار می­آید. هدف از این پژوهش برآورد ضریب گیاهی ذرت علوفه­ای تحت سطوح مختلف آبیاری به روش بیلان آب خاک و ارائه معادله برآورد ضریب گیاهی بر حسب روزهای پس از کاشت (DAS) برای دوره­ی تابستانه در منطقه ورامین است. در این راستا ضریب گیاهی () از تقسیم تبخیر-تعرق واقعی () به تبخیر-تعرق گیاه مرجع () محاسبه شد. برای تعیین تبخیر-تعرق واقعی گیاه () در طول دوره رشد از معادله بیلان آب خاک استفاده شد. آزمایش­ها در قالب کرت­های نواری خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در منطقه پیشوای ورامین اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح تامین ۱۰۰، ۸۰ و ۶۰ درصد نیاز آبی گیاه (۱I، ۲I و۳I) و فاکتور فرعی شامل دو سطح مدیریت آبیاری پالسی(P) و پیوسته (C) بودند. مقادیر تبخیر-تعرق واقعی محاسبه شده از روش بیلان آب خاک برای سطوح مختلف آبیاری از ۵/۲۴۲ تا ۶/۳۱۹ متغیر بود. هم­چنین میزان آب مصرفی در طول دوره رشد برای تیمار آبیاری کامل و تیمارهای کم­آبیاری در محدوده ۳۲۵ و ۱۹۵ میلی­متر بود. مقادیر میانگین ضرایب گیاهی مراحل ابتدایی، میانی و انتهایی رشد برای تیمارهای آزمایشی آبیاری کامل به­ترتیب ۲۷/۰، ۰۴/۱ و ۸۹/۰ به­دست آمد. برای تیمارهای کم­آبیاری نیز مقادیر ضرایب تنش آبی در طی دوره رشد محاسبه گردید. بررسی آماری بین مقادیر تبخیر-تعرق برآوردی با استفاده از ضرایب گیاهی حاصل از معادله ارائه شده در پژوهش حاضر و ضرایب تنش آبی و مقادیر تبخیر-تعرق واقعی حاصل از روش بیلان آب خاک حاکی از دقت قابل قبول معادله و ضرایب ارائه شده در منطقه مطالعاتی داشت. بنابراین برای برآورد هرچه دقیق­تر تبخیر-تعرق گیاه ذرت علوفه­ای در منطقه مورد نظر می­توان از معادله ضریب گیاهی ارائه شده در این پژوهش استفاده نمود.

تبخیر-تعرق واقعی, فائو- پنمن- مانتیث, آبیاری قطره ای پالسی, سطوح آبیاری