سیمین فروغ زاده - عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد
سعید شریعتی مزینانی - عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد
مجید دانایی سیج - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو نیمه وقت گروه پژوهشی علوم اجتماعی جهاد دانشگاهی مشهد

مقاله حاضر با استفاده از نظریات کنش گرا و ساخت گرا به توصیف و تحلیل جامعه شناختی مدت اقامت زائران ایرانی در مشهد می پردازد و نشان می دهد که عوامل موقعیتی- ساختاری از یک سو و متغیرهای ذهنی- ادراکی از سوی دیگر، ماندگاری زائران را مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار می دهند. اطلاعات مورد نیاز به وسیله پرسش نامه از ۱۶۰۰ زائر ایرانی در شهر مشهد، که به روش خوشه ای انتخاب شده بودند، به دست آمد و مشخص شد که مدت اقامت زائران به طور متوسط در فصول تابستان، پاییز و زمستان ۵/۵ روز و در فصل بهار ۶ روز بوده است. برای شناخت عوامل تاثیرگذار بر ماندگاری زائران از تحلیل رگرسیون استفاده و معلوم شد که اولا هراندازه فاصله شهر محل سکونت زائر تا مشهد بیشتر باشد، ثانیا هرچه زائر با شهر مشهد آشناتر باشد و ثالثا هراندازه دفعات سفرهای پیشین زائر به مشهد بیشتر باشد، مدت اقامت زائر در مشهد طولانی تر است. همچنین زائران روستانشین در مقایسه با شهرنشین ها و کسانی که قبل از سفر ترجیح می-داده اند بابت اسکان روزانه در مشهد هزینه کمتری بپردازند، مدت بیشتری در مشهد می مانند. علاوه بر این، دو متغیر درآمد ماهیانه خانواده و تعداد همسفران، در عین حال که هزینه های اقامت روزانه را افزایش می دهد، باعث کاهش ماندگاری می شود.

مدت ماندگاری, زیارت, ترجیح, میزبانی