راضیه دریایی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سید علی اکبر موسوی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
رضا قاسمی - علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
مسعود ریاضی - گروه مهندسی نفت، دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

آلاینده­های نفتی از مهم­ترین آلاینده­های خاک و محیط زیست به­ویژه در اطراف پالایشگاه­ها و مسیرهای­ انتقال نفت هستند که می­توانند بر بسیاری از ویژگی­های خاک موثر باشند. آبگریزی، به­عنوان یکی از ویژگی­های مهم فیزیکی خاک نیز می­تواند در خاک­های مختلف به میزان­ متفاوتی تحت تاثیر آلاینده­های نفتی قرار گیرد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثر کاربرد سطوح صفر، ۵/۱، ۳ و ۵/۴ درصد نفت خام، نفت سفید و گازوئیل بر آب­گریزی ایستا (زاویه تماس تعادلی آب با خاک) و پویا (مدت زمان نفوذ قطره آب به خاک) در خاک­های لوم­رسی، شن­لومی و لوم­شنی انجام شد. نتایج نشان داد که میانگین آب­گریزی پویا در خاک­ شن­لومی به­طور معنی­داری به میزان ۲۷ برابر بیشتر از خاک­های لوم­رسی و لوم­شنی و میانگین آب­گریزی ایستا در خاک­های شن­لومی و لوم­شنی به­طور معنی­داری به­ترتیب به میزان ۷ و ۱ درصد بیشتر از خاک لوم­رسی بود. همچنین میانگین آب­گریزی پویا در خاک­های تیمار شده با نفت سفید و گازوئیل در مقایسه با نفت خام به­طور معنی­داری به­ترتیب به میزان ۱۰۰ و ۹۶ درصد و میانگین آب­گریزی ایستا به­ترتیب به میزان ۱۹ و ۱۵ درصد کمتر بود. به­طور کلی مواد نفتی سبب افزایش معنی­دار آب­گریزی شدند و بیشینه مقادیر آب­گریزی در خاک­های تیمار­شده با نفت خام مشاهده شد.

شن لومی, گازوئیل, لوم رسی, لوم شنی, نفت خام