ایمان حاجی راد - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
سید مجید میرلطیفی* - گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسین دهقانی سانیج - دانشیار پژوهش،موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، البرز، ایران
ساناز محمدی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

برنامه­ریزی صحیح آبیاری سبب کاهش تلفات نفوذعمقی، صرفه­جویی در مصرف آب، افزایش تولید و بهره­وری مصرف آب می­گردد. بدین منظور ابتدا باید نیاز آبی گیاه زراعی تعیین گردد. در پژوهش حاضر به­منظور تعیین نیاز آبی ذرت علوفه­ای رقم ZP ۶۰۶ به روش پایش رطوبت خاک، آزمایشی در قالب کرت­های نواری خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در منطقه پیشوای ورامین اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح تامین ۱۲۰، ۱۰۰ و ۸۰ درصد نیاز آبی گیاه (به ترتیب ۲I، ۱I و۳I) و فاکتور فرعی شامل دو سطح مدیریت آبیاری پالسی(P) و پیوسته (C) بودند. تبخیر- تعرق واقعی ذرت علوفه­ای تحت دو مدیریت آبیاری پالسی و پیوسته با استفاده از روش بیلان آب در شرایط آبیاری کامل به­ترتیب ۳۶۴ و ۳۴۱ میلی­متر، در تیمار کم­آبیاری ۳۴۸ و ۳۳۶ میلی­متر و در تیمار بیش­آبیاری ۳۸۳ و ۳۵۲ میلی­متر محاسبه شد. مقدار تبخیر-تعرق برآوردی ذرت علوفه­ای به­روش نشریه فائو-۵۶ در طول دوره رشد ۴۰۰ میلی­متر محاسبه شد و نسبت به متوسط تبخیر-تعرق واقعی تیمار آبیاری کامل با مدیریت پالسی و پیوسته حدود ۵/۱۳ درصد بیش­برآورد دارد که لزوم استفاده از ضرایب گیاهی محلی برای برآورد دقیق نیاز آبی گیاه را نشان می­دهد. هم­چنین نتایج نشان داد که مقدار نفوذ­عمقی در تیمار بیش­آبیاری با مدیریت پالسی حدود ۳۰ درصد نسبت به تیمار بیش­آبیاری با مدیریت پیوسته کاهش یافته است. در نتیجه پیشنهاد می­شود که به­منظور صرفه­جویی در مصرف آب و کاهش نفوذ­عمقی در منطقه مطالعاتی از مدیریت پالسی در سیستم­های آبیاری قطره­ای استفاده شود.

نیاز آبی گیاه, آبیاری پالسی, ضریب گیاهی, کم آبیاری, بیش آبیاری