محسن اینانلو طایفه یغمورلو - Graduate of Irrigation and Drainage Engineering, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
بیژن نظری - Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
عباس ستوده نیا - Dept. of Water Engineering, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.

یکی از با اهمیت ترین راهکارهای مقابله با بحران کم آبی، افزایش بهره وری آب در بخش کشاورزی است. در این راستا شناسایی عوامل موثر بر بهره وری آب از اهمیت بالایی در سازگاری با این موضوع برخوردار است. به همین منظور مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر بهره وری آب در کشاورزان نوآور در مقایسه با کشاورزان غیر نوآور برنامه ریزی و انجام شده است. انجام پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر نحوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- همبستگی و از نظر میزان و درجه کنترل متغیرها، میدانی است. در این مطالعه در مجموع ۳۱۷ پرسشنامه تکمیل و جمع آوری شده است. کشاورزان بر اساس بهره وری نسبی به دو گروه کشاورزان نوآور (۷۷ نفر (۴/۲۴%)) و کشاورزان غیر نوآور (۲۳۸ نفر (۶/۷۵%)) تقسیم شده اند. میانگین امتیاز کل عوامل موثر بر بهره وری آب در کشاورزان غیر نوآور ۲۳/۱±۸۳/۲ (از امتیاز کل ۵) به دست آمده است در حالی که این امتیاز در کشاورزان نوآور برابر با ۳۶/۱±۴۲/۳ (از امتیاز کل ۵) بوده است. بیشترین اختلاف امتیاز (مثبت) در عوامل موثر بر بهره وری آب در بین کشاورزان نوآور و غیر نوآور به ترتیب مربوط به گویه های «دیدگاه و نگرش جامع به کلیه عوامل موجود در زنجیره تولید»، «استفاده از دستگاه کارنده مناسب» و «اجرای سامانه های آبیاری توسط کارشناسان مجرب» است. برای عملکرد بهتر کشاورزان به خصوص در نقاط ضعف آنان اقدامات فنی و زیربنایی و همچنین ارتقای دانش آنان مورد نیاز است. پیشنهاد می گردد کلاس های آموزشی به همین منظور برگزار گردد و از اندوخته دانش کشاورزان نوآور نیز در این کلاس ها استفاده گردد.

Agriculture, Food security, Relative Productivity, Water Crisis