سکینه کوهی - گروه مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
اصغر عزیزیان - استادیار گروه مهندسی آب/ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
لوکا بروکا - مدیر تحقیقات، موسسه تحقیقات هیدرولوژی، مرکز ملی مطالعات ایتالیا، پروجیا، ایتالیا

تخمین مناسب بارش در مطالعات مختلفی همچون هواشناسی، هیدرولوژیکی، شبیه­سازی سیلاب و پایش خشکسالی از اهمیت بالایی برخوردار است. منبع بارشی ASCAT-SM۲RAIN از جدیدترین تلاش­ها بمنظور تخمین بارش برمبنای تغییرات رطوبتی سطح خاک و حل معکوس بیلان آب-خاک می­باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی منبع بارش ASCAT-SM۲RAIN در اقلیم­های مختلف ایران و در مقیاس­های روزانه و ماهانه به انجام رسیده است. لازم بذکر است که در تحقیق حاضر از مقادیر بارش منبع SM۲RAIN-ASCAT براساس ۵۴ ایستگاه سینوپتیک واقع در سطح کشور در بازه زمانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ استفاده شده است. همچنین بهبود کارائی این منبع بارشی با حذف اریب از داده­ها از دیگر اهداف این پژوهش می­باشد که برای این منظور روش اصلاح اریبی نگاشت چندک مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد که منبع ASCAT-SM۲RAIN در تخمین بارش ماهانه دارای عملکرد به مراتب بهتری نسبت به مقیاس روزانه در اکثر ایستگاه­های مورد مطالعه به غیر از ایستگاه­های واقع در نوار شمالی کشور،  است. در این مقیاس زمانی و در بیش از ۶۷ درصد ایستگاه­های مورد بررسی مقدار شاخص CC بالاتر از ۶۵/۰ می­باشد. مقدار شاخص  RMSEدر مقیاس ماهانه در اقلیم­های مختلف نشان داد که منبع بارشی SM۲RAIN-ASCAT در اقلیم­های خیلی­خشک تا خشک دارای خطای به مراتب کمتری نسبت به اقلیم­های مدیترانه­ای تا خیلی مرطوب می­باشد. حذف اریب از داده­ها با استفاده از روش نگاشت چندک نیز منجر به افزایش کارائی منبع SM۲RAIN-ASCAT و کاهش هشدارهای غلط در بخش­های عمده­ای از ایران گردید. به عنوان مثال، مقادیر شاخص FAR در مقیاس روزانه و اقلیم­های مختلف با بهبودی معادل ۸/۱۷ تا ۱/۳۵ درصد و درگام زمانی ماهانه با بهبودی در حدود ۶/۳۰ تا ۰/۵۹ درصد روبرو بوده است. بنابراین منبع SM۲RAIN-ASCAT به صورت خام از منابع ارزشمند در تخمین بارش ماهانه­ بویژه در اقلیم­های خیلی­خشک تا خشک می­باشد، که با تصحیح اریبی می­توان بر دقت منبع مذکور در اقلیم­های مختلف افزود.

بارش, بیلان آب-خاک, الگوریتم SM۲RAIN, تصحیح اریبی, سنجش از دور