نیلوفر محمدی - Soil Science Dep. Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz. Iran
عطااله خادم الرسول - Assistant Professor of Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

یکی از مهمترین آلاینده­ها­ی آلی، هیدروکربن­های نفتی هستند که غالبا از طریق صنایع نفت وارد محیط­زیست پیرامونی می­شوند. در این پژوهش تاثیرات زئوپلانت و زغال­زیستی باگاس به­عنوان اصلاح کننده های آلی-معدنی و آلی بر برخی از ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی خاکهای آلوده، در محدودهی میدان نفتی اهواز-منطقه­ی بهره­برداری نفت و گاز کارون ارزیابی شد. پس از بازدیدهای میدانی و نمونه­برداری به روش سیستماتیک کاملا تصادفی درون بلوک، نمونههای خاک مناطق آلوده به هیدروکربن­های نفتی، به گلدان منتقل و سپس تیمارهای آزمایشی در سطوح ۲، ۴ و ۶ درصد وزنی به خاک افزوده شدند. نمونه خاک­های آلوده، برای مدت زمان ۱۰۰ روز انکوباسیون شدند و در طول دوره­ی انکوباسیون رطوبت خاک در سطح ۲۵ و ۵۰ درصد ظرفیت­زراعی (FC) تنظیم گردید. پس از اتمام دوره­ی انکوباسیون پارامترهای پایداری خاکدانه، شاخص تردی خاکدانه، حدود آتربرگ و کلاس آبگریزی خاک اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد در اثر افزودن زئوپلانت با سطح ۶ درصد و رطوبت ۵۰ درصد FC، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (MWD) از ۳/۱ میلی متر در تیمار شاهد به حدود ۶/۰ میلی متر کاهش یافته است. برای هر دو تیمار، با افزایش سطح تیمار، شاخص تردی افزایش یافت که این افزایش در سطح رطوبتی ۵۰ درصد FC بیشتر بوده است؛ ولیکن در سطح ۶ درصد، کاهش در شاخص تردی خاکدانه مشاهده شده است. افزودن زغال­زیستی در سطوح ۲ و ۴ درصد، MWD را کاهش داده است؛ درحالی که افزودن ۶ درصد زغال­زیستی منجر به افزایش MWD، به­عنوان شاخص پایداری خاکدانه­ای شده است. نتایج نشان داد که افزودن تیمارهای زئوپلانت و زغال­زیستی باگاس سبب افزایش رطوبت حدروانی و حدخمیری خاک و در نتیجه کاهش شاخص خمیرایی (Plastic index, PI) شده­اند. در مجموع، تیمارهای آلی-معدنی بر روی ویژگی­های فیزیکی و مکانیکی خاک تاثیرگذار بوده است. بدین ترتیب نیاز است مقدار و چگونگی افزودن تیمارها به خاک لحاظ شده و به­عنوان راهکاری مدیریتی در هرم تصمیم­گیری دیده شود.

Friability index (FI), Atterberg limits, soil structure amendment, aggregate stability, plastic index (PI)