سیده فاطمه نبوی - گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
نفیسه یغمائیان مهابادی - گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
شهرام محمود سلطانی - موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

با توجه به نقش موثر حاصلخیزی خاک در کشاورزی پیشرفته، تهیه نقشه حاصلخیزی خاک جهت برنامه­ریزی بهتر و دستیابی به  مدیریت ویژه بر پایه تغییرات مکانی خاک ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش تهیه نقشه حاصخیزی خاک برای کشت برنج بر اساس پارامترهای موثر در حاصلخیزی خاک شامل کربن آلی، ازت کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده، رس و گنجایش تبادل کاتیونی از طریق تلفیق AHP با دو نوع تابع عضویت فازی کندل و S شکل می باشد. به این منظور نمونه­برداری خاک در ۵۰ نقطه مطالعاتی انجام و ویژگی های مذکور اندازه­گیری شدند. درون یابی این نقاط برای پارامترهای مورد مطالعه از طریق روش کریجینگ انجام شد. سپس نقشه فازی هر یک از پارامترها با تعریف توابع عضویت  Sشکل و کندل تهیه شده و با استفاده از روش AHP وزن دار شدند. در نهایت از تلفیق آن­ها در محیط GIS نقشه حاصلخیزی خاک برای برنج تهیه شد. نقشه های حاصلخیزی به­دست آمده از توابع عضویت S شکل و کندل نشان می دهد که به ترتیب ۷۳/۹۵ و ۶۸/۵۳ درصد از منطقه مورد مطالعه دارای حاصلخیزی زیاد و خیلی زیاد می­باشد. مقایسه نقشه های حاصلخیزی از طریق نقاط نمونه برداری مجدد برای کنترل دقت نقشه ها نشان می دهد که نقشه حاصلخیزی حاصل از تابع عضویت فازی S شکل (۶۴ درصد) نسبت به تابع عضویت کندل (۴۰ درصد) از کارآیی و تطابق بیشتری با واقعیت برخوردار است. بنابراین تلفیق AHP با تابع عضویت فازی S شکل می تواند با دقت قابل قبولی وضعیت حاصلخیزی منطقه مورد مطالعه را به صورت کمی و طبقه بندی شده ارائه کرده و برای مدیریت مصرف کود و پایش تغییرات تغذیه ای خاک مفید واقع شود.

تابع عضویت فازی S شکل, تابع عضویت فازی کندل, نقشه حاصلخیزی, برنج