سمانه سلیمانی نژاد - Msc Student of Agricultural Economics Department of Ferdowsi University, Mashhad, Iran
آرش دوراندیش - Associate Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad, Iran
محمود صبوحی - Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad, Iran
محمود بنایان اول - Professor, Department of Agronomy Department, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

اقلیم و تغییرات آن در دهه­های اخیر به یکی از مسائل مهم و مطرح جهانی و به­عنوان یکی از معضلات عمده زیست محیطی تبدیل شده است. بخش کشاورزی یکی از اولین بخش­هایی است که تحت تاثیر این تغییرات قرار می­گیرد؛ چراکه کشاورزان قادر نیستند شرایط اقلیمی را کنترل کنند؛ اما مدیریت و تغییر در عواملی چون رقم محصول و بهینه­سازی الگوی کشت مطابق با اقلیم منطقه، می­تواند آثار سوء این تغییر اقلیم را بر رشد و عملکرد محصولات کشاورزی کاهش دهد و در تولید پایدار مواد غذایی نقش بسزایی داشته باشد. لذا در این پژوهش، به بررسی اثرات ناشی از تغییر اقلیم بر الگوی کشت زراعی دشت مشهد پرداخته شده است. آمار و اطلاعات مورد نیاز پژوهش از طریق سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، سازمان هواشناسی و همچنین مصاحبه حضوری با کارشناسان کشاورزی و کشاورزان دشت مشهد جمع­آوری گردیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که مقادیر بارندگی، دمای بیشینه و کمینه­ی فصلی روند افزایشی دارد و این تغییرات دارای اثر معنی­داری بر عملکرد محصولات زراعی منطقه هستند. همچنین با درنظرگرفتن سناریوهای تغییرات اقلیم (تا سال ۱۴۱۰) در دوره کاشت هریک از محصولات مورد مطالعه، مقادیر سطح زیرکشت آنها تغییر یافته و سود ناخالص کشاورزان نسبت به سال پایه (۱۳۹۳) ۶/۱ درصد افزایش می­یابد. در نهایت نتایج پژوهش حاکی از این است که بیشترین تغییرات در عملکرد بر اثر شرایط اقلیمی مربوط به محصولات گندم و جو می­باشد؛ بنابراین لازم است تا سیاست­گذاران به این موضوع توجه داشته­باشند تا ریسک تولید این محصولات را کاهش دهند و از کاهش تولید این محصولات استراتژیک جلوگیری نمایند.

Cropping pattern, Positive mathematical programming and climate change